In Nederland beslechten rechters geschillen. De beslissingen van de rechters moeten afhangen van het recht. Rechters dienen onpartijdig te zijn. Om hiervoor te zorgen bestaat er zoiets als wraking, waarbij de rechter niet meer over een zaak mag oordelen. Er moet dan een wrakingsverzoek worden ingediend. In deze blog leggen wij u uit hoe dat moet.
Wraking
Wraking betekent dat een rechter vervangen kan worden als er feiten en omstandigheden zijn die de rechterlijke onpartijdigheid kunnen schaden.
Kort gezegd houdt het in dat de rechter vervangen wordt, indien het wrakingsverzoek wordt toegewezen. Als er vastgesteld wordt dat er geen reden is voor een wraking, dan wordt de rechter niet vervangen.
Partijdigheid van de rechter
Vanzelfsprekend leren rechters dat ze hun eigen gevolg en mogelijke vooroordelen moeten herkennen en dienen te negeren. Toch is het mogelijk dat een rechter partijdig is of in ieder geval de schijn daarvan wekt. Partijen kunnen dan verzoeken dat de rechter niet langer over de zaak beslist.
De rechter kan ook zelf besluiten om niet te oordelen over een bepaalde zaak. Als hij niet uit zichzelf terugtreedt, dan kunnen partijen gebruik maken van het rechtsmiddel genaamd wraking.
Op welke wijze wordt een wrakingsverzoek ingediend?
Men dient een verzoek tot wraking te doen als de omstandigheden en/of feiten die eventueel voor de wraking kunnen zorgen, bekend geworden zijn aan de persoon die over wil gaan tot wraking; de verzoeker dus.
In beginsel wordt het verzoek tot wraking schriftelijk gedaan. Echter, het kan ook ten tijde van de terechtzitting op mondelinge wijze geschieden. Als er een verzoek tot wraking is gedaan, dienen meteen alle omstandigheden en/of feiten voorgedragen te worden. Het is immers niet mogelijk om achteraf aan te vullen.
Als er is gevraagd om de betreffende wraking, stelt men de behandeling van de betreffende zaak uit totdat er over het wrakingsverzoek besloten is.
Op welke wijze beslist men over wraking?
De wrakingskamer van de rechtbank behandelt zo snel mogelijk het verzoek tot wraking. Deze wrakingskamer is een meervoudige kamer, dit betekent dat deze uit meerdere rechters bestaat. In deze meervoudige kamer heeft de rechter waartegen het verzoek tot wraking is ingediend natuurlijk geen zitting.
Eens met het verzoek
Het is mogelijk dat de rechter waartegen het wrakingsverzoek is ingediend het eens is met het verzoek. Als daarvan sprake is, verzet de rechter zich niet tegen het wrakingsverzoek. Een andere rechter neemt dan de plaats van de gewraakte rechter in.
Oneens met het verzoek
Het is ook mogelijk dat de rechter zich wel degelijk verzet tegen het wrakingsverzoek. In dat geval worden zowel de rechter zelf als de verzoeker gehoord. Dit kan dat zij beiden daarbij aanwezig zijn, maar dit kan ook apart van elkaar geschieden. Hierover beslist de wrakingskamer.
Beslissing wraking
De wraking moet niet onnodige vertraging opleveren. Daarom beslist de wrakingskamer zo snel mogelijk over het verzoek tot wraking. Ook dient deze beslissing de argumenten te bevatten welke uitleggen waarom er gekozen is voor een toewijzing of juist een afwijzing van het verzoek tot wraking.
Uitspraak beslissing
Als de beslissing op het verzoek tot wraking genomen is, dan wordt deze beslissing zo spoedig mogelijk uitgesproken in het openbaar. Ook wordt deze beslissing nogmaals apart medegedeeld aan de rechter waartegen het verzoek tot wraking is ingediend, de andere partijen en aan de verzoeker.
Toewijzing wrakingsverzoek
Als het wrakingsverzoek toegewezen wordt, zal een andere rechter over de betreffende zaak moeten oordelen. De rechter die gewraakt is mag immers niet meer die zaak behandelen. Echter, hij mag nog wel alle andere zaken behandelen waarmee hij bezig was; het betreft dus alleen de zaak waartegen een wrakingsverzoek ingediend is.
Afwijzing wrakingsverzoek
Als het wrakingsverzoek afgewezen wordt, blijft dezelfde rechter de zaak behandelen. Echter, er zijn wel zaken waarbij de rechter nadat het wrakingsverzoek afgewezen is, toch besluit om van zijn verschoningsrecht gebruik te maken en daardoor zogenaamd terugtreedt.
Nieuw wrakingsverzoek na afwijzing
Als het verzoek tot wraking afgewezen is, wordt in beginsel een wrakingsverzoek dat daarna nog volgt tegen dezelfde rechter niet meer behandeld. Er is daarop wel een uitzondering, namelijk als er nieuwe omstandigheden of feiten zijn die pas bekend geworden zijn na het eerste wrakingsverzoek. Als er sprake is van misbruik van wraking, kan ook besloten worden dat een wrakingsverzoek dat daarna volgt niet meer behandeld wordt.
Rechtsmiddelen tegen uitspraak op wrakingsverzoek
Er is geen optie om in hoger beroep te gaan of een ander rechtsmiddel in te zetten als het verzoek tot wraking niet slaagt. Deze beslissing is immers definitief.
Populariteit
Het lijkt alsof wraking hip is, want het aantal verzoeken tot wraking is deze laatste jaren erg gestegen. Men kan zeker concluderen dat de media hier ook erg aan meewerkt. Denk hierbij aan de advocaat Moszkowicz die in de Wilders-zaak een verzoek tot wraking indiende.
Aantal wrakingsverzoeken
Er werden in het jaar 2013 werden 626 wrakingsverzoeken ingediend in Nederland en er waren toen 1,7 miljoen rechtszaken. Dit betekent dat er op ongeveer elke 2700 zaken 1 verzoek tot wraking wordt ingediend.
Kans op succes
De kans op succes van een verzoek tot wraking is niet groot. In het jaar 2013 werden er van de 626 verzoeken tot wraking maar 21 verzoeken toegewezen. Dat is een klein beetje minder dan de 3,4% van het aantal wrakingsverzoeken. In voorgaande jaren was dit slagingspercentage echter meer rond de 5%, maar dit is ook niet heel hoog.
Andere aandachtspunten betreffende wraking
Men dient zich eigenlijk af te vragen of wraking wel een juist rechtsmiddel is, gelet op de lage kans van succes op een verzoek tot wraking. Het is immers logisch om te bedenken dat een procespartij niet vrienden maakt door wraking, vooral niet bij de rechter waartegen het verzoek wordt ingediend.
In 29 van de 30 verzoeken leidt het verzoek om wraking tot een afwijzing. Daarom behandelt dezelfde rechter meestal na de wraking nog steeds de zaak.
Zelfs ingeval men een goede grond heeft voor wraking van de rechter, zal de beste strategie toch in de meeste gevallen zijn dat men gewoon gaat doorprocederen zonder een verzoek tot wraking in te dienen.
Conclusie over het wrakingsverzoek
Wraking is het rechtsmiddel waar een partijdige rechter mee vervangen kan worden. Over het algemeen is wraking niet inzetbaar, aangezien het eigenlijk amper slaagt. In de meeste gevallen is het verstandiger om door te procederen in plaats van een wrakingsverzoek in te dienen.
Het is aan te raden om een jurist in te schakelen als u besluit over te gaan tot wraking van de betreffende rechter in de zaak. De jurist zal u advies geven in deze specifieke zaak en kan bovendien kijken hoeveel kans op succes u heeft wat betreft wraking in de betreffende zaak.