Sociale zekerheidsrecht

Sociale zekerheidsrecht

Het Sociale Zekerheidsrecht is een ontzettend groot rechtsgebied. Als een persoon in financiële problemen komt, is het mogelijk terug te vallen op het socialezekerheidsstelsel. Denk bij deze financiële problemen aan ziekte, arbeidsongeschiktheid, werkloosheid en pensioen. Het omvat onder meer de Werkloosheidwet (WW), de Algemene Ouderdomswet (AOW), de Ziektewet (ZW), de Wet Werk en Bijstand (WWB) en de Wet werk en Inkomen naar Arbeidsvermogen (WIA).

Werkloosheidwet (WW)

Of aan jou een WW-uitkering toegekend wordt en hoelang deze uitkering dan duurt, is afhankelijk van een aantal criteria. Deze criteria zien voornamelijk op het arbeidsverleden en de beëindiging van het dienstverband.

Wekeneis

Het eerste criterium is de wekeneis. Men moet in de periode voordat hij werkloos werd, minimaal 26 van de 36 weken hebben gewerkt. Het aantal uur dat men in deze periode heeft gewerkt maakt niet uit. Eén uurtje is al voldoende. Om in aanmerking te komen voor de uitkering, moet men minimaal 5 werkuren per week verliezen. Als het dienstverband dus voor minder dan 5 uren was, komt men niet in aanmerking voor de WW-uitkering. Wordt aan deze wekeneis voldaan, heeft men in principe recht op een kortdurende uitkering. De duur van deze uitkering is drie maanden.

Jareneis

Het volgende criterium is de jareneis. Deze eis houdt in dat van de 5 kalenderjaren voorafgaand aan de werkloosheid, men minstens 4 hiervan werkzaam was. Hierin moet minimaal 208 uur aan loon ontvangen zijn. Het jaar waarin men werkloos werd wordt hierin niet meegenomen.

Hoelang de uitkering duurt, is afhankelijk van het arbeidsverleden. Men bouwt over de eerste 10 jaren een maand WW op per dienstjaar. Na deze 10 jaren bedraagt dit een halve maand per dienstjaar. De maximale duur van een WW-uitkering in 2022 is 24 maanden.

Wijze beëindiging arbeidsovereenkomst

De wijze waarop een arbeidsovereenkomst beëindigd is, is ook relevant. Hier toetst het UWV dan ook aan. Indien er sprake is van verwijtbare werkloosheid, heeft een werknemer geen recht op een WW-uitkering. Een voorbeeld hiervan is ontslag op staande voet door diefstal. Tevens is er in principe geen recht op een WW-uitkering indien een werknemer zelf ontslag neemt.

Vaststellingsovereenkomst

Een vaststellingsovereenkomst heeft als doel een arbeidsovereenkomst te beëindigen met wederzijds goedvinden. Dit kan ervoor zorgen dat men wel recht heeft op een WW-uitkering. Hierbij is het wel belangrijk dat deze overeenkomst correct opgesteld is. Het is daarom aan te raden deze vaststellingsovereenkomst door een advocaat na te laten kijken, zodat men problemen met het UWV voorkomt.

Hoogte WW-uitkering

De eerste twee maanden bedraagt de WW-uitkering 75% van het laatst verdiende loon. Na deze twee maanden bedraagt dit percentage 70%. Het laatst verdiende loon is het gemiddelde daginkomen voordat de werkloosheid ontstond. In principe wordt dit berekend over een jaar. Als dit niet mogelijk is, wordt een kortere periode gehanteerd. Momenteel is het dagloon beperkt tot het maximum van €197,-.

Plichten

Als men een WW-uitkering ontvangt, zijn er ook enkele verplichtingen waaraan hij zich moet houden. Een belangrijk voorbeeld hiervan is de sollicitatieplicht. Men moet in principe 4 keer per 4 weken solliciteren. Als hier niet aan voldaan wordt, wordt een maatregel opgelegd. Een maatregel houdt in dat er voor een bepaalde periode wordt gekort op de uitkering. Daarnaast is het van belang een vakantie, ziekte of vrijwilligerswerk te melden. Indien men het UWV hier niet tijdig over informeert, kunnen zij een sanctie opleggen. Dit kan een waarschuwing zijn, maar ook een terugvordering van de uitkering. Tegen zo’n maatregel kan men bezwaar maken.

Terugvordering WW

Heeft een uitkeringsgerechtigde extra inkomen, dan moeten zij het UWV hierover informeren. Als zij dit niet doen, ontvangen ze te veel WW. Als dit het geval is, dient terugbetaling van het te veel uitgekeerde bedrag plaats te vinden. Meestal wordt hierbij ook een boete opgelegd.

Bezwaar

Men kan tegen een besluit van het UWV bezwaar maken. Dit moet binnen 6 weken na het besluit gedaan worden. Het is hierbij niet verplicht om een advocaat te hebben, maar dit is wel aan te raden.

Beroep

Tevens staat beroep open tegen een beslissing van het UWV. Dit beroep moet ingediend worden bij de bestuursrechter.

Ziektewet (ZW)

De Ziektewet is enkel van toepassing indien men geen werkgever heeft en ziek wordt. Dit is bijvoorbeeld het geval als men ziek wordt binnen 4 weken na afloop van de arbeidsovereenkomst. Daarnaast heeft men in sommige gevallen recht op een Ziektewetuitkering in het geval van een uitzendovereenkomst. Of men hier recht op heeft, is afhankelijk van de uitzendfase waarin men zich bevindt.

Als men ziek wordt ten tijde van een WW-uitkering, blijft deze eerst doorlopen. De uitkering wordt in een Ziektewetuitkering omgezet na 13 weken ziekte. Heel soms kan ook aanspraak gemaakt worden op een Ziektewetuitkering tijdens een lopende arbeidsovereenkomst. Denk hierbij aan zwangerschap.

Ziek

Ziekte houdt in dat men ongeschikt is eigen arbeid te verrichten wegens ziekte of gebrek. Eigen arbeid houdt het laatste feitelijke werk in dit verricht is. Indien iemand bijvoorbeeld werkzaam is als telefoniste, gaat het UWV beoordelen of deze persoon dit werk nog kan uitvoeren. Iemand kan dus, ondanks ziekte, wel arbeidsgeschikt voor het eigen werk zijn. In dit geval heeft men geen recht op een Ziektewetuitkering.

Hoogte en duur

De uitkering bedraagt 70% van het dagloon. Het dagloon is het gemiddeld genoten loon in het jaar voorafgaand aan de ziekte. De duur van een ZW-uitkering is maximaal 2 jaar.

Bezwaar en beroep

Men kan tegen een beslissing van het UWV bezwaar indienen. De termijn voor dit bezwaar is 2 weken. Let hierbij op dat deze termijn snel gaat lopen. Als een UWV-arts op papier zet dat men arbeidsgeschikt is, loopt de termijn direct.

Verplichtingen

Indien men een ZW-uitkering ontvangt, gelden er regels. Hiervan stelt het UWV men op de hoogte. Tevens is dit na te lezen op de site van het UWV. Als men de verplichtingen niet nakomt, kan het UWV een maatregel opleggen. Een maatregel houdt bijvoorbeeld in dat men wordt gekort op de uitkering. Hiertegen kan men bezwaar indienen. De termijn hiervoor is zes weken. Dit is de reguliere termijn. Soms legt het UWV ook een boete op.

Participatiewet – bijstand

Men heeft in beginsel recht op bijstand indien hij onvoldoende inkomen krijgt om in de noodzakelijke levensonderhoud te kunnen voorzien. Of men hier recht op heeft, bepaalt de gemeente.

Bijstand aanvragen

Een bijstandsuitkering vraagt men aan via de website werk.nl van het UWV. Vervolgens stuurt het UWV deze aanvraag naar de gemeente. Deze bepalen vervolgens of deze persoon recht heeft op bijstand. In principe wordt de aanvraag binnen 8 weken afgerond. Men heeft recht op een voorschot van 90% van de uitkering die uiteindelijk toegewezen wordt. De reden hierachter is voorkomen dat mensen geen inkomen hebben in deze periode van 8 weken. Het voorschot ontvangt men binnen 4 weken na de aanvraag. Als het verzoek tot voorschot wordt afgewezen, is het mogelijk de voorzitter van de gedeputeerde staten te verzoeken hierin uitspraak te doen. Deze beoordeelt dan of het voorschot toch gedaan moet worden. Tegen deze beslissing is geen bezwaar mogelijk.

Jonger dan 27 jaar

Als een persoon die jonger dan 27 jaar is onderwijs kan volgen (en daardoor recht heeft op studiefinanciering, waaronder een lening), heeft deze geen recht op algemene bijstand. Echter is in de rechtspraak al meerdere malen bepaald dat er toch recht op bijstand is indien onderwijs gevolgd kan worden, bijvoorbeeld als aantoonbaar is dat iemand geen onderwijs kan volgen. Hierbij geldt wel altijd een wachttijd van 4 weken. In deze periode moet de aanvrager zelf zoeken naar een baan of kijken of er andere mogelijkheden in het onderwijs zijn. Een voorschot is in deze periode niet aanvraagbaar. Indien de bijstand wordt aangevraagd na afloop van een WW-uitkering, geldt deze wachtperiode niet.

Bezwaar

Men heeft zes weken om bezwaar in te dienen indien de gemeente de bijstand heeft afgewezen. Tevens is het verstandig om meteen een nieuwe aanvraag te doen, met name als de aanvraag is afgewezen omdat niet voldoende gegevens tijdig zijn aangeleverd. Een procedure waarin bezwaar wordt gemaakt duurt al snel 18 weken.

Voorlopige voorziening

Een voorlopige voorziening moet bij de rechtbank ingediend worden indien een spoedeisend belang bestaat. Dit betekent dat de rechtbank verzocht wordt de gemeente de verplichting op te leggen voorschotten te verstrekken. Dit geldt enkel gedurende de periode dat het bezwaarschrift behandeld wordt. Een spoedeisend belang wordt snel aangenomen als een bijstandsuitkering afgewezen wordt. Dat de voorlopige voorziening toegewezen wordt wil niet zeggen dat men gelijk krijgt in de bezwaarzaak. Het kan dus zo zijn dat men de bijstand achteraf terug moet betalen aan de gemeente, als het bezwaarschrift ongegrond verklaard wordt. Dit risico is in de praktijk echter zeer klein. Een voorlopige voorziening kan ook nog ingediend worden indien (hoger) beroep is ingesteld. Indien de voorlopige voorziening afgewezen is, staat de weg naar hoger beroep niet meer open.

Inlichtingenplicht

Vaak ontstaan problemen doordat de gemeente vindt dat de inlichtingenplicht is geschonden door de bijstandsgerechtigde. Men is namelijk verplicht het UWV WERKbedrijf en de gemeente in te lichten over alle gegevens die vereist zijn voor het vaststellen van het recht op bijstand. Tevens moet men tijdens de periode dat zij bijstand ontvangen, informatie geven aan de gemeente die betrekking heeft op de bijstand. Als de inlichtingenplicht geschonden wordt, kan dit als gevolg hebben dat de uitkering beëindigd wordt en misschien zelfs teruggevorderd wordt. Als men een brief ontvangt van de gemeente, is het raadzaam direct een advocaat in te schakelen omdat het vaak complexe kwesties zijn.

Gezamenlijke huishouding

Regelmatig wordt bijstand teruggevorderd omdat blijkt dat sprake is van gemeenschappelijke huishouding. In de praktijk heerst namelijk het misverstand dat enkel sprake is van gemeenschappelijke huishouding indien men ‘echt’ samenwoont of dat er een relatie moet zijn. Het enige vereiste voor een gemeenschappelijke huishouding is dat beiden hetzelfde hoofdverblijf hebben. Dit kan bijvoorbeeld volgen doordat beiden op dezelfde woning ingeschreven staan in de gemeentelijke basisadministratie (GBA). Daarnaast kan ook sprake zijn van een gemeenschappelijk huishouden indien twee personen wel beiden een eigen huis hebben, maar een van de huizen een heel laag energie- en waterverbruik heeft, een van de woningen maar voor een deel is ingericht of dat buurtbewoners verklaren dat de woning niet bewoond is.

Daarnaast is het ook van belang dat financieel voor elkaar wordt gezorgd. Dit gaat verder dan enkel de vaste woonlasten delen. Men moet bijvoorbeeld ook andere vaste lasten samen betalen, boodschappen samen betalen of bijvoorbeeld een gezamenlijke rekening hebben.

In een enkel geval staat het vast dat er een gezamenlijke huishouding is. Dit is het geval indien men hetzelfde hoofdverblijf in dezelfde woning met iemand anders heeft, iemand met wie men gehuwd is geweest in de afgelopen twee jaar, iemand van wie u een kind heeft/erkend heeft, iemand met wie iemand een samenlevingscontract heeft waarin opgenomen is dat men een bijdrage levert aan het huishouden.

Wet werk en inkomen arbeidsvermogen – WIA

Indien een werknemer langer dan 104 weken ziek is of niet in staat was te werken, kan deze een WIA-uitkering ontvangen. Er wordt in de WIA een onderscheid gemaakt tussen volledige en gedeeltelijke arbeidsongeschiktheid. Als een werknemer nog gedeeltelijk kan werken, ontvangt hij een WGA-uitkering. Als een werknemer helemaal niet meer kan werken, ontvangt hij een IVA-uitkering.

Criterium

Er moet sprake zijn van loonverlies om recht te hebben op een WIA-uitkering. Loonverlies houdt in dat de werknemer door zijn handicap of ziekte minder verdient dan in de periode voordat hij ziek werd. Als dit loonverlies minder dan 35% is, heeft de werknemer geen recht op deze uitkering. Ligt het loonverlies tussen de 35% en 80%, heeft de werknemer recht op een WGA-uitkering. Als het loonverlies ten minste 80% en er een redelijke kans op herstel is valt dit ook onder de WGA-uitkering. Is er geen kans op herstel, valt dit onder de IVA.

Maatmanloon

De arbeidsongeschiktheid kan vastgesteld worden door middel van een formule. Deze formule luidt als volgt: (maatmanloon – resterende verdiencapaciteit)/ maatmanloon x 100%. De uitkomst hiervan is het WIA-percentage. Het loon dat de werknemer verdiende voordat de ziekte intrad is het maatmanloon. Resterende verdiencapaciteit houdt het loon in dat de werknemer nog kan verdienen.

Hoeveel een werknemer nog kan verdienen, wordt bepaald na onderzoek door een arts van het UWV. Deze doet lichamelijk en psychisch onderzoek. Vervolgens stelt de arts op basis hiervan vast welke werkzaamheden de werknemer wel en niet zou kunnen verrichten. Tevens kijkt de arts of er sprake is van blijvende of tijdelijke arbeidsongeschiktheid. Ook maakt de arts een functionele mogelijkheden lijst (FML) op. Hierin staat een overzicht van de mogelijkheden en de beperkingen van de werknemer. Deze lijst is onderverdeeld in 6 categorieën:

  • Persoonlijk functioneren
  • Sociaal functioneren
  • Aanpassing aan werkplek
  • Bewegen
  • Statische houdingen
  • Werktijden

Vervolgens bekijkt een arbeidsdeskundige van het UWV aan de hand van de FML welke functies de werknemer nog kan verdienen en wat de werknemer hieraan verdient. Deze functies staan in het Claimbeoordelings- en Borgingssysteem (CBBS). De CBBS is een grote database en bevat 7000 functievoorbeelden. Ten slotte moet de arbeidsdeskundige drie functies uit deze lijst te selecteren die de werkgever nu kan vervullen.

Bezwaar maken

Indien een werknemer het niet eens is met de beslissing van het UWV, is het mogelijk voor hem om in een periode van 6 weken na de dagtekening van de beslissing in bezwaar te gaan bij het UWV. Dit kan vaak lastig zijn, dus is het handig om hiervoor een advocaat in te schakelen.

Langdurigheidstoeslag

Ontvang je geruime tijd een bijstandsuitkering? Of leef je gedurende een langdurige periode op het bijstandsniveau? Dan heb je mogelijk recht op een langdurigheidstoeslag. Dit is een gemeentelijke bijdrage in jouw inkomen. Per gemeente verschilt de minimale termijn waarin je rond het bijstandsniveau moet hebben geleefd voordat je recht hebt op de toeslag.

Advocaat sociaal zekerheidsrecht

De kosten voor een advocaat variëren per kantoor en soms ook per advocaat. Heb je een laag inkomen en geen rechtsbijstandverzekering? Wellicht kun je dan gebruik maken van gesubsidieerde rechtsbijstand. Vaak noemen we dit ook wel pro deo advocaten. Jouw advocaat is dan niet volledig gratis, maar je betaalt een inkomensafhankelijke bijdrage. Je leest hier meer over de kosten van een pro deo advocaat. De advocaten van Lawspot werken ook op basis van pro deo.

In het sociale zekerheidsrecht is het niet verplicht dat je gebruik maakt van een advocaat. Wij raden je echter aan om je wel te laten bijstaan door een advocaat. Een advocaat kan jou bijvoorbeeld helpen met het tijdig indienen van bezwaar en beroep. De sociale zekerheidsrechtadvocaten van Lawspot helpen je hier graag bij. Mocht je een vraag hebben over het sociale zekerheidsrecht, of wil je bijgestaan worden door een van onze sociale zekerheidsrechtadvocaten, neem dan contact op. Wij zijn bereikbaar op 085 – 5000 202.

Direct juridische hulp?

Vul het contactformulier in, dan neemt een gespecialiseerde advocaat gauw contact met je op.

Zelf bellen kan natuurlijk ook, wij zijn bereikbaar via 085 – 5000 202.

anw uitkering

ANW uitkering

In welke situaties heb je recht op een ANW uitkering? In Nederland is er voor iedereen die hier woonachtig of werkzaam is een verzekering waaronder

Meer lezen »
vergewisplicht

Vergewisplicht

Wanneer men een nieuwe zorgverlener aanneemt, komt de vergewisplicht in het beeld. Wanneer men op het punt staat om een nieuwe zorgverlener aan te nemen,

Meer lezen »
lijfrente

Lijfrente

Een lijfrente is een soort levensverzekering waarbij, indien je voor een datum die vooraf bepaald is nog leeft of indien je voor een datum die

Meer lezen »
Bewindvoering stopzetten

Bewindvoering stopzetten

Kunt u uw geldzaken prima zelf regelen en heeft u bewindvoering? Dan kunt u de bewindvoering stopzetten. Gebruik onderstaande deze tips als u de kantonrechter

Meer lezen »
langdurigheidstoeslag

Langdurigheidstoeslag

Wanneer je voor langere tijd een inkomen op het minimumniveau of een uitkering hebt, dan ga je je geleidelijk in een lastiger financieel parket bevinden.

Meer lezen »
Bewindvoering

Bewindvoering

Insolventierecht Bewindvoering kan zich in verschillende situaties voordoen. Als het gaat om insolventierecht, dan is er sprake van bewindvoering wanneer de rechtbank een advocaat aanstelt

Meer lezen »
Bijstandsgerechtigden

Bijstandsgerechtigden

Verplichtingen voor bijstandsgerechtigden Bijstandsgerechtigden moeten bij de aanvraag voor de uitkering rekeninghouden met verplichtingen. De gemeente kan verplichtingen opleggen waarbij de naleving invloed heeft op

Meer lezen »
Bel nu