‘De dag van de scheiding’ vindt in Nederland plaats op elke 2e vrijdag van september. De datum is gekozen omdat op 15 september 1796 de eerste echtscheiding in Nederland plaatsvond. Ieder jaar brengt het Centraal Bureau van Statistiek, beter bekend als het CBS, de cijfers wat betreft echtscheidingen uit. Aan de hand van deze cijfers zullen wij je een beeld proberen te geven hoe het er in Nederland voor staat met de echtscheidingen. Hieronder volgt van de scheidingen in 2021 een compleet overzicht.
We zullen kijken naar de echtscheidingen op provinciaal gebied. Daarnaast zullen we de Nederlandse cijfers vergelijken met de andere landen uit de Europese Unie. Verder zullen we het aantal homohuwelijken speciaal uitlichten, omdat het dit jaar 20 jaar geleden is dat dit gelegaliseerd is. Tot slot zullen we kijken of de coronacrisis van invloed is geweest op het aantal echtscheidingen.
Het jaar 2021
2021 is een bijzonder jaar geweest, met name getekend door de coronacrisis, die niet alleen Nederland maar de hele wereld in zijn greep hield. De verwachting was dat de coronacrisis zou leiden tot een stijging in het aantal scheidingen, omdat de lockdown als gevolg zou hebben dat mensen meer en langer bij elkaar in de buurt waren. Zo zouden er dus meer ergernissen kunnen ontstaan. Toch is dit in het jaar 2020 anders gebleken dan verwacht. In plaats van over te gaan tot echtscheiding besloten mensen deze uit te stellen. In dit artikel zullen we zien of 2021 een vergelijkbaar jaar is of dat mensen elkaar toch zat geworden zijn.
Het 20-jarig jubileum van het Nederlandse homohuwelijk
In 2021 is het homohuwelijk 20 jaar gelegaliseerd. Het eerste homohuwelijk in Nederland vond plaats op 1 april 2001, waarmee Nederland het eerste land was waarin het homohuwelijk niet meer illegaal was. Inmiddels zijn er maar liefst 40.000 huwelijken gesloten tussen mensen met eenzelfde geslacht.
Sinds 1998 was het ook al mogelijk voor stellen met hetzelfde geslacht om een geregistreerd partnerschap aan te gaan. 40 procent van de mensen die in 2001 getrouwd zijn waren al een geregistreerd partnerschap aangegaan. Ondanks dat het homohuwelijk gelegaliseerd is, is het geregistreerd partnerschap nog steeds een relatief populaire optie. Bij stellen die bestaan uit 2 mannen heeft 43,6 procent een geregistreerd partnerschap. Bij stellen die bestaan uit 2 vrouwen 38,9 procent en bij stellen die bestaan uit een man en een vrouw 32,1 procent.
De populariteit van het geregistreerd partnerschap is de afgelopen jaren toegenomen. In Amsterdam kan men de meeste homohuwelijken vinden. Hier zijn 45 echtparen van 1000 gehuwde stellen van eenzelfde geslacht. In de rest van Nederland is dit gemiddeld 17 per 1000. In Urk is minder dan 1 per 1000 gehuwde stellen van hetzelfde geslacht.
Is het homohuwelijk succesvoller dan een heterohuwelijk?
Nadat in 2001 een huwelijk tussen hetzelfde geslacht mogelijk is, is natuurlijk de vraag gerezen of deze huwelijken langer stand houden dan een huwelijk tussen verschillende geslachten. Het CBS heeft dit onderzocht door te kijken naar de verschillende huwelijken. Per jaar scheiden er ongeveer 400 stellen van hetzelfde geslacht.
De meeste scheidingen vinden plaats bij stellen bestaande uit twee vrouwen
De meeste scheidingen vinden plaats bij stellen bestaande uit twee vrouwen. Voor deze cijfers meten we vanaf 2010. In de 10 opvolgende jaren loopt 26 procent van de huwelijken tussen twee vrouwen stuk, waar bij een huwelijk tussen twee mannen 14 procent vroegtijdig beëindigd wordt en bij relaties tussen een man en een vrouw loop 16 procent stuk. Wanneer er gekeken wordt naar een andere periode of naar het geregistreerd partnerschap, komen deze cijfers ongeveer overeen.
De populariteit van de geregistreerde partnerschappen
Waar het huwelijk in populariteit aan het verliezen is, blijkt dat het geregistreerde partnerschap in populariteit aan het winnen is. In 2010 waren er meer dan 75 duizend huwelijken per jaar, inmiddels is dit gezakt tot zo ongeveer 65 duizend huwelijken per jaar. Verder dan dit is het de afgelopen jaren niet gezakt, het aantal lijkt te stabiliseren. In 2019 daalde het aantal huwelijken pas tot onder de 64 duizend. In 2020 is het aantal huwelijken ineens gedaald tot rond de 50 duizend, wat waarschijnlijk het gevolg is van het coronavirus.
Stijging geregistreerde partnerschappen
Het aantal geregistreerde partnerschappen blijft wel stijgen, ongeacht het coronavirus. In de periode vanaf 2010 is het aantal gestegen van minder dan 10 duizend tot maar liefst 25 duizend geregistreerde partnerschappen. Dit is een stijging van 150 procent. Het geregistreerd partnerschap en de populariteit heeft met zich meegebracht dat het aantal partners dat besluit hun relatie officieel vast te leggen is toegenomen (dat wil zeggen het huwelijk en het geregistreerd partnerschap bij elkaar optellen).
Coronavirus
Over de periode 2010 tot en met 2020 is er een daling van ruim 10 duizend, maar hier heeft het coronavirus een belangrijke rol gespeeld. Hierbij dienen deze gegevens met een korrel zout genomen te worden. Ook het feit dat er geen festivals, evenementen en andere festiviteiten meer waren als gevolg van de maatregelen lijkt een rol te hebben gespeeld. Op een wekelijkse basis waren er minder bruiloften. De gegevens zijn terug te vinden in de grafiek.
Eveneens in 2021 een daling in het aantal echtscheidingen
Het feit dat er minder huwelijke gesloten worden, lijkt invloed te hebben op het aantal echtscheidingen. Sinds 2014, het jaar na de economische crisis en waarin het hoogste aantal echtscheidingen genoteerd werden, is het aantal echtscheidingen aan het afnemen. In 2014 waren er zo’n 35 duizend echtscheidingen per jaar, in 2020 lag dit aantal onder de 30 duizend.
In het eerste halfjaar van 2021 is het aantal scheidingen vergelijkbaar met het eerste halfjaar van 2019 en zijn er minder echtscheidingen dan in het eerste halfjaar van 2020. Een verklaring hiervoor kan de coronacrisis zijn en de gevolgen hiervan, maar het valt ook binnen de trend die we de afgelopen jaren waargenomen hebben. Omdat het aantal geregistreerde partnerschappen een sterke toename kent is het ook logisch dat het aantal ontbindingen hiervan is toegenomen. Ondanks dat het aantal echtscheidingen aan het afnemen is, is het aantal nog steeds aanzienlijk hoger dan enkele decennia geleden.
Procentueel het minste aantal echtscheidingen in 10 jaar
Nadat er in de 60s tot en met de 80s een explosie groei was in het aantal echtscheidingen, is het in de periodes die daarna kwamen geleidelijker geworden. In 2014 lag het procentuele aantal echtscheidingen het hoogst, meer dan 10 procent. Echter, sindsdien is er een afname waarneembaar. In 2021 ligt het percentage echtscheidingen op het laagste punt sinds 2009, en is niet lager geweest sinds 1993.
Echtscheidingen en de coronacrisis
In het laatste jaar van de economische crisis, 2014, kende Nederland het hoogste aantal echtscheidingen. Deze crisis was waarschijnlijk een van de aanjagers hiervan. De verwachting is dat we na de coronacrisis een vergelijkbare situatie zullen krijgen. Omdat er tijdens de coronacrisis veel echtscheidingen uitgesteld waren, is er een aannemelijke kans dat deze alsnog plaats zullen vinden nadat de coronacrisis aan het aflopen is.
Fysiek contact
Door de maatregelen was het ook lastig om fysiek in contact te komen met een mediator of een advocaat, wat het hele proces ook moeilijker maakte. Daarnaast wilden veel mensen fysiek contact juist vermijden uit angst voor het virus. Ondanks dat fysieke contactmomenten niet vereist zijn en met de moderne techniek er genoeg alternatieven voor handen zijn, is het bij een beladen situatie als een echtscheiding fysiek contact wenselijk. Een online scheiding is desondanks relatief makkelijk te realiseren. Indien je meer informatie wil hebben over een online scheiding kun je er hier meer over lezen.
Minder echtscheidingen als gevolg van de krapte op de huizenmarkt
De huizenmarkt en de huidige krapte in 2021 die deze kent kan ook het lage aantal scheidingen en het uitstellen hiervan verklaren. Partners die samen een koophuis hebben en een scheiding overwegen moeten met de huidige markt rekeningen houden met een aantal pijnpunten. De markt staat onder druk en de huizenprijzen zijn de afgelopen jaren exponentieel gestegen waardoor het vinden van een huis bemoeilijkt is.
Hypotheek
Van de stellen die gaan of willen scheiden heeft maar liefst 62 procent een koopwoning, wat bij een echtscheiding bijzonder ingewikkeld kan worden. De hypotheek zal bij een echtscheiding blijven staan, maar deze zal dan door 1 persoon betaald moeten worden. Wanneer deze persoon een te laag inkomen heeft en niet in staat is de hypotheek te betalen, brengt dit problemen met zich me voor degene die de hypotheek verstrekt heeft, maar ook voor het oversluiten op naam.
Afkopen woning
Degene die in de woning blijft wonen moet daarnaast de partner die vertrekt een deel van de overwaarde betalen en de woning dus afkopen. Met de stijging in de huizenprijzen kan dit een behoorlijk bedrag worden. Toch moet de vertrekkende echtgenoot afgekocht worden, omdat het voor een alleenstaande persoon lastig is om in deze krappe huizenmarkt een woning te vinden en vervolgens ook nog te betalen.
De echtscheiding en de kinderen
Wanneer een stel kinderen gekregen heeft, is de kans kleiner dat ze zullen scheiden. Daarnaast is de kans dat een stel kinderen krijgt groter wanneer het om een getrouwd stel gaat. Dit heeft als gevolg dat er vaak kinderen betrokken zijn bij scheidingen. De daling in het aantal scheidingen vanaf 2014 brengt natuurlijk ook met zich mee dat het aantal echtscheidingen van partners met één of meer kinderen afneemt.
Er waren in 2014 ruim 9 duizend echtscheidingen van stellen die twee kinderen hadden. In 2019 waren er nog maar ruim 7 duizend echtscheidingen van stellen met twee kinderen. Enerzijds kan dit duiden op een minder aantal echtscheidingen, anderzijds zou dit ook verklaard kunnen worden dat partners besluiten te wachten met scheiden tot de kinderen volwassen zijn.
Toch lijkt het minder aantal scheidingen een plausibelere verklaring, omdat de gemiddelde leeftijd van de stellen die besluiten te scheiden niet meer stijgt. Het aantal kinderen dat betrokken is bij een echtscheiding is vanaf 2019 weer net zo hoog als in 2009. Dit komt neer op ruim 29 duizend kinderen die te maken krijgen met een echtscheiding.
Nederland in vergelijking met andere Europese landen
In dit onderdeel zullen we het aantal scheidingen in Nederland vergelijken met het aantal scheidingen in de rest van Europa. Ook zullen we kijken of de woonplaats van invloed is op het aantal echtscheidingen.
Middenmoot
Wat betreft echtscheidingen behoort Nederland tot de middenmoot. In de Europese Unie worden gemiddeld 4,3 huwelijken gesloten per 1000 mensen, terwijl in Nederland maar 3,7 huwelijken gesloten worden per 1000 mensen. Het aantal echtscheidingen ligt op 1,8 per 1000 mensen in de Europese Unie en in Nederland op 1,7 per 1000 mensen, wat iets lager ligt dan het gemiddelde van de EU.
Oost-Europa
Het aantal huwelijken ligt in het Oosten van Europa het hoogste en het aantal echtscheidingen ligt daar het laagste. In Duitsland, Tsjechië en Oostenrijk wordt er ook veel getrouwd, maar alleen in Oostenrijk resulteert dit in een gemiddeld hoger aantal echtscheidingen. Verder zijn er in België ook meer echtscheidingen dan in Nederland. In Scandinavië worden er ook meer huwelijken gesloten dan hier in Nederland. Echter, dit resulteert daar in een veel hoger aantal echtscheidingen.
Minder strenge wetgeving
Dit lijkt het gevolg te zijn van minder strenge wetgeving wat betreft scheiden in die landen. In het Zuiden van Europa is er een relatief hoog aantal echtscheidingen, hoewel het aantal huwelijken niet hoog is. In Spanje heeft emancipatie en de verandering die dat heeft meegebracht in de sociale structuur dat vrouwen steeds onafhankelijker gemaakt. Hierdoor is het voor hen makkelijker om te beslissen te willen scheiden. Dat terwijl Spanje een relatief conservatief land was waar de man een sterke rol had als de kostwinner. Daarnaast is de grote werkloosheid, de onzekerheid op financieel gebied en een steeds minder belangrijke rol voor de katholieke kerk van invloed op het lage aantal huwelijken in het Zuiden van Europa.
Volgen trend Europa
In Nederland volgen we een vergelijkbare trend als in Europa. In de afgelopen 50 jaar is het aantal huwelijken in Europa afgenomen en het aantal echtscheidingen toegenomen. Ook in Nederland kennen wij een daling in het aantal huwelijken en is het aantal echtscheidingen vanaf het jaar 2000 naar een hoogtepunt gestegen. Toch is deze stijging in echtscheidingen aan het afnemen. Er lijkt zelfs een daling waarneembaar, al zou dit het gevolg kunnen zijn van een externe factor zoals het coronavirus.
De provincie met het minste aantal scheidingen in Nederland: Overijssel
In Nederland zijn er grote verschillen waarneembaar tussen de provincies als het aankomt op echtscheidingen. In Overijssel is het aantal echtscheidingen slechts 7,45 per 1000 mensen, waarmee dit het laagste aantal in Nederland is. Ook in Utrecht scheiden er maar 7,6 per 1000 mensen.
Noord-Nederland en Zuid-Nederland
In zowel Noord-Nederland als Zuid-Nederland ligt het aantal echtscheidingen het hoogste, zelfs meer dan in de Randstad. Maar liefst 9 op de 1000 huwelijke lopen hier stuk. Provincie Groningen is met 9,45 scheidingen per 1000 huwelijken de scheidingskoploper van Nederland. Een verklaring hiervoor is dat koppels in deze provincies veel vaker getrouwd zijn dan in de Randstad. Immers, ongeveer 20-30% in de grootste steden tegenover 50-60% in de Randstad.
Limburg
Opvallend zijn de grote verschillen in de regio Limburg. Ondanks een top-3 score wat betreft het hoogste aantal scheidingen ligt de regio Noord-Limburg (met steden als Venlo, Horst aan de Maas en Venray) namelijk onder het landelijke gemiddelde. Door de hoge cijfers in Midden- en Zuid-Limburg kent de provincie toch een erg hoge score. Met name het verstedelijkte Zuid-Limburg (o.a. Maastricht, Heerlen en Sittard) is hier verantwoordelijk voor.
Contact opnemen
Als je het contactformulier invult, dan neemt een gespecialiseerde advocaat gauw contact met je op. Zelf bellen kan natuurlijk ook, wij zijn bereikbaar via 085 – 5000 202.
