De reflexwerking van de zwarte en de grijze lijst over algemene voorwaarden
Algemene voorwaarden worden doorgaans veel gebruikt door ondernemingen van elke grootte. Vooral via het online verkeer worden ze vaak ongelezen toch geaccepteerd. Voor de consument is er dan ook de zwarte– en grijze lijst die over deze algemene voorwaarden waakt. Het kan de consument namelijk bescherming bieden in het geval deze algemene voorwaarden onredelijke bedingen kent. De genoemde lijsten sommen dergelijke bedingen op die als onredelijk kunnen worden aangemerkt, of dat het vermoeden dat een dergelijk beding in de voorwaarden staat. Deze lijsten zijn in beginsel gericht tot de consument, maar aan de hand van de reflexwerking kunnen ook kleine ondernemers er bescherming van genieten.
Opstellen van een overeenkomst
In het geval een overeenkomst wordt opgesteld tussen een bedrijf en een andere ondernemer, dan gelden de eerder genoemde lijsten niet rondom de geldende algemene voorwaarden. Uit het beginsel van de contractsvrijheid staat het de partijen vrij om overeen te komen wat zij maar willen.
Bescherming kleine ondernemers
Desondanks kunnen de wat kleinere ondernemers toch enige bescherming van de lijsten genieten. Dit kan zich voordoen in geval van een ongelijke verhouding, dus een kleinere ondernemer tegenover een grotere partij. Het is dan wel de uitzondering op de hoofdregel, maar in sommige gevallen mag de kleinere ondernemer een beroep doen op de zwarte- of de grijze lijst. Dat het artikel dus toch nog voor ondernemers kan gelden, wordt de reflexwerking ervan genoemd.
Voorbeeld van een geschil
Om de reflexwerking algemene voorwaarden te verduidelijken zal ik een recente uitspraak van de kantonrechter in Almelo aanhalen. In deze zaak ging het om een punt van geschil tussen twee campinghouders. Zij hadden namelijk samen een VOF opgezet om bedrijf te voeren over hun campings. Daarnaast hadden zij een overeenkomst gesloten met nog een bedrijf. Dit bedrijf maakte websites voor opdrachtgevers en leverde de relevante diensten die daarbij komen kijken. De partijen hadden een overeenkomst gesloten om een website te bouwen binnen de tijd van 4 jaren.
Algemene voorwaarden in de gesloten overeenkomst
In de overeenkomst waren de algemene voorwaarden van het website-bedrijf toegevoegd. Daaruit volgde dat in het geval van een beëindiging van de overeenkomst voor het verlopen van de duur van de overeengekomen tijd, dat het bedrijf een vergoeding tegemoet zou komen. Deze vergoeding bedraagt dan 60% van de betalingen per maand die nog gedaan moesten worden voor de resterende duur van deze 48 maanden. Nou deed zich dan ook het geval voor dat de campinghouders inderdaad vroegtijdig de overeenkomst ten einde wouden zien komen. Met een verwijzing naar de algemene voorwaarden, vordert het website bouwende bedrijf dan ook de vergoeding zoals die staat afgesproken.
Uitspraak kantonrechter
In geding kwam de kantonrechter tot de conclusie dat de campinghouders van de VOF in de praktijk redelijk veel gelijkenis vertoonden met de normale consument. De rechter baseerde deze conclusie op het gegeven dat de beide heren woonden waar zij bij de KvK stonden ingeschreven en dat zij ook geen personeel op hun camping hadden rondlopen. Naast deze redenen voerde de kantonrechter ook nog aan dat de overeenkomst omtrent het bouwen van de website voor de camping buiten hun normale bedrijf viel. Het betrof volgens de rechter niet het runnen van de camping.
Vordering advocaat
De advocaat van de VOF slaagde in zijn vordering om de reflexwerking van toepassing te verklaren. Desondanks merkte de rechter nog op dat het beding in de algemene voorwaarden van het bedrijf niet als onredelijk bezwarend kon worden aangemerkt. Ondanks het succes van de reflexwerking, diende de campinghouders de vergoeding voor het merendeel te betalen.
