Recht van enquête

Recht van enquête

Het bestuur van een bepaalde rechtspersoon beschikt over de dagelijkse leiding van de desbetreffende rechtspersoon. Leden van de verenigingen, aandeelhouders van nv’s en bv’s, leden van coöperaties en mogelijke andere belanghebbende partijen dienen er maar op te vertrouwen dat het bestuur een betrouwbaar beleid leidt, ervoor zorgt dat er een goede gang van zaken is binnen de desbetreffende rechtspersoon en dat er goed toezicht wordt gehouden door de raad van commissarissen indien die is ingesteld bij de rechtspersoon.  

Onderzoek

Als er veronderstellingen zijn dat het bovenstaande niet het geval is, kan men onderzoek doen om bescherming te bieden aan belanghebbenden bij de rechtspersoon. Dit is mogelijk door middel van het recht van enquête.  

Hier in het artikel wordt besproken wat dit recht precies inhoudt, wie er gebruik van kan maken, in welke gevallen het gebruikt kan worden en hoe het in zijn werk gaat.  

Recht van enquête 

Het recht van enquête wordt bij de Ondernemingskamer uitgeoefend. Dit is een speciale kamer die onderdeel is van het Gerechtshof te Amsterdam. Deze kamer pakt alle zaken aan die betrekking hebben op het recht van enquête in heel Nederland.  

Als men zich beroept op het recht van enquête, kan dat alleen slagen als de Ondernemingskamer overtuigd kan worden dat er gegronde redenen zijn om te twijfelen aan de correcte gang van zaken of aan het correcte beleid bij de betreffende rechtspersoon.   

Voorwaarden

Bovendien dient de verzoeker zijn bezwaren die gericht zijn tegen de gang van zaken of het beleid eerst bekend te maken aan de raad van commissarissen of aan het bestuur. Zij moeten vervolgens tijd krijgen om de nodige maatregelen te nemen. Het is dus niet de intentie om meteen terug te grijpen op het recht van enquête.  

Deskundige onderzoek

Als voldaan is aan alle voorwaarden, gaat er een deskundigenonderzoek plaats vinden. Na dit deskundigenonderzoek is het mogelijk dat de Ondernemingskamer maatregelen treft als dat nodig is. Het is ook mogelijk dat in sommige gevallen ook alvast voorzieningen van tijdelijke aard worden genomen voor tijdens de looptijd van het betreffende geding.  

Kosten bij afwijzing

Als het beroep op het recht van enquête wordt afgewezen, dan is het mogelijk voor de rechtspersoon om de schade, die hij daardoor heeft geleden, te verhalen op degene die het verzoek heeft ingediend mits het verzoek niet is gedaan op aannemelijke grond.  

Het is dus aan te raden om niet ondoordacht een onderzoek te verzoeken en juist voor de procedure een jurist te benaderen zodat hij kan uitzoeken of het zinvol is een recht van enquête in te stellen.  

Wie kan beroep doen? 

In de wet staat een heldere opsomming van wie een beroep kan doen op het recht van enquête, namelijk: 

Bij onderlinge waarborgmaatschappijen, coöperaties en verenigingen: 

  •  De leden die over minimaal 10% van het stemrecht beschikken; 
  • Minstens 10% van de leden; 
  • Minstens een aantal van 300 leden; 
  • De hoeveelheid leden die is vastgesteld in de statuten 

NV en BV

Bij nv’s en bv’s die een geplaatst kapitaal van hoogstens €22,5 miljoen hebben, geldt het volgende: 

  • Certificaathouders of aandeelhouders met minstens 1% van het geplaatste kapitaal; 
  • Bij aandeelhouders, beursvennootschappen en certificaathouders die minstens €20 miljoen waarde hebben aan certificaten of aandelen.  

In ieder geval is het ook mogelijk dat de rechtspersoon zelf om het recht van enquête vraagt. Hetzelfde geldt voor vakbonden en derden als zij volgens hun statuten over die bevoegdheid beschikken.  

Onderzoek na het succesvol inroepen van recht van enquête 

Er zullen deskundigen worden aangewezen door de Ondernemingskamer als een beroep op het recht van enquête lukt. Bovendien wordt er dan een raadsheer-commissaris aangewezen. De raadsheer-commissaris dient vervolgens bewaking te houden over het betreffende onderzoek.  

Deskundigen

De deskundigen welke het onderzoek ten uitvoer brengen, hebben het recht om kennis te nemen van bescheiden, boeken en andere gegevensdragers waarover de rechtspersoon beschikt, denk hierbij aan laptops. Zij dienen natuurlijk hetgeen waar zij achter komen zoveel mogelijk geheim te houden. Als deze deskundigen belemmerd worden, bestaat er de mogelijkheid voor de raadsheer-commissaris om te beslissen dat meewerken afgedwongen wordt.  

Concluderend: Als er geen medewerking verleend wordt, dan is het mogelijk om de medewerking af te dwingen. Tot slot is het mogelijk dat de deskundigen die belast zijn met het betreffende onderzoek, getuigen door de Ondernemingskamer kunnen laten horen.  

Verslag deskundigen van het onderzoek  

Na het onderzoek van de deskundigen zullen zij een verslag publiceren. Uit het verslag moet volgen dat de personen die genoemd worden ook een optie hebben ontvangen om hun kant van het verhaal te laten horen, denk aan het concept van ‘hoor en wederhoor’. Dit is ook op grond van het conceptverslag.  

Het bovengenoemde verslag wordt neergelegd bij de griffie van het Gerechtshof te Amsterdam. Het is aan de Ondernemingskamer om te beslissen of iedereen het verslag kan inzien. Omdat er wel informatie zal staan in het verslag die bedrijfsgevoelig is en het niet ter inzage is voor iedereen, is het niet toegestaan voor de personen die over inzage beschikken om verklaringen over het verslag te delen aan andere personen. Dit is alleen toegestaan voor de rechtspersoon.  

Mogelijke maatregelen na recht van enquête 

De Ondernemingskamer is in staat om een paar voorzieningen te treffen als uit het betreffende verslag volgt dat er wanbeleid is. Dit verzoek kan door onder andere de verzoekers van de enquête worden gedaan en dit moet binnen een periode van twee maanden gebeuren, nadat het verslag is neergelegd bij de griffie.  

De Ondernemingskamer heeft de mogelijkheid om over onder andere de volgende punten te beslissen: 

  • Ontbinden van desbetreffende rechtspersoon; 
  • Vernietiging of schorsing van een besluit van een orgaan van een rechtspersoon; 
  • Ontslag of schorsing van commissarissen of bestuurders; 
  • Het tijdelijk overdragen van de aandelen voor beheer; 
  • Afwijking die tijdelijk is van de bepalingen van de statuten die door de Ondernemingskamer zijn aangegeven; 
  • Het tijdelijk aanwijzen van commissarissen of bestuurders.  

Als de Ondernemingskamer beslissingen maakt, kunnen deze door de rechtspersoon niet eenzijdig teruggedraaid worden.  

Kosten van recht van enquête 

De Ondernemingskamer beslist over de kosten van het recht van enquête onderzoek. In principe dient de rechtspersoon zelf de kosten van het betreffende onderzoek te dragen. Als het verslag van het onderzoek is gepubliceerd, is het mogelijk dat de Ondernemingskamer beslist dat iemand anders voor het onderzoek dient te betalen. De rechtspersoon dient hier dan om te verzoeken.  

Op deze wijze is het mogelijk dat de kosten bij de verzoekers ingediend worden als zij niet terecht het verzoek om het recht van enquête hebben genomen en daardoor voor onnodige kosten hebben gezorgd. Bovendien is het mogelijk dat de Ondernemingskamer beslist dat een commissaris, een bestuurder of een ander persoon die werkzaam is binnen de rechtspersoon en die verantwoordelijkheid draagt voor een onjuiste gang van zaken of verantwoordelijk is voor een niet correct beleid, op moet draaien voor de kosten.  

Conclusie  

Men kan gebruik maken van het recht van enquête als er door belanghebbende bij een rechtspersoon getwijfeld wordt aan het correcte beleid of de correcte gang van zaken binnen een rechtspersoon. Ten eerste dient de Ondernemingskamer overtuigd te worden van de urgentie van het starten van het onderzoek. Vervolgens zal bekeken worden of verdere maatregelen vereist zijn en dit zal gebeuren middels het verslag en de resultaten die uit het onderzoek komen.  

 Het recht van enquête kan zeer duur zijn voor zowel de rechtspersoon als de verzoeker. Hetzelfde geldt voor het mogelijke daaropvolgende onderzoek. Gelet op de eventuele kosten, de ingewikkeldheid en de financiële belangen, is het aan te raden om een jurist te benaderen. Deze kan ervoor zorgen dat alles goed eindigt.  

Direct juridische hulp?

Vul het contactformulier in, dan neemt een gespecialiseerde advocaat gauw contact met je op.

Zelf bellen kan natuurlijk ook, wij zijn bereikbaar via 085 – 5000 202.

Deel dit artikel:

recht van enquête

Veel gelezen artikelen

Bel nu