Als er een overeenkomst is nagegaan, gaat dit gepaard met het ontstaan van verbintenissen. Echter is dit niet de enige manier waarop verbintenissen kunnen ontstaan. Denk bijvoorbeeld aan de onrechtmatige daad, onverschuldigde betaling of ongerechtvaardigde verrijking. Deze leerstukken hebben als gevolg dat er verbintenissen ontstaan. We zullen hieronder uitleggen wat de ongerechtvaardigde verrijking precies inhoudt. Ook zullen wij hier een voorbeeld van geven.
Ongerechtvaardigde verrijking: betekenis
Wanneer iemand zich ten koste van een ander verrijkt en deze niet is toegestaan, spreken we van een ongerechtvaardigde verrijking. Dit betekent dat er geen recht was op die verrijking. Indien een verrijking inderdaad ongerechtvaardigd blijkt te zijn, dan moet degene die ongerechtvaardigd verrijkt is de schade van de ander vergoeden, zolang dit niet onredelijk is. De schadevergoeding mag niet meer bedragen dan de hoogte van het bedrag van de ongerechtvaardigde verrijking.
Wanneer je niet actief bent binnen de juridische termen, kan deze term wellicht onduidelijkheid oproepen. Dit komt ook omdat dit begrip niet in de wet is opgenomen. Daarom zullen wij een voorbeeld geven, ter verduidelijking.
Een voorbeeld
Klaas neemt contact op met een schoonmaker om de woning van zijn dochter Petra grondig schoon te maken. De schoonmaker neemt deze opdracht aan; er is dus een overeenkomst tussen Klaas en de schoonmaker. Bij deze overeenkomst is Petra niet relevant. De schoonmaker voldoet aan zijn deel van de overeenkomst en heeft de woning van Petra grondig schoongemaakt. Petra heeft geen bezwaar gemaakt tegen het schoonmaken van de woning. Zodra de schoonmaker zijn werkzaamheden afgerond heeft, stuurt hij de factuur naar Klaas. Echter, Klaas betaalt de rekening niet en hij kan deze rekening ook niet betalen. Klaas is bijna failliet en de schoonmaker kan niet overgaan tot beslaglegging, omdat dit weinig zin heeft in deze situatie. In dergelijke situaties blijft de schoonmaker berooid achter: een vordering uit onverschuldigde betaling behoort niet tot de mogelijkheden, omdat er voor een onverschuldigde betaling geen rechtsgrond mag bestaan voor de prestatie, in dit geval het schoonmaken van de woning. Omdat er een overeenkomst is tussen Klaas en de schoonmaker is er wel een rechtsgrond, alleen Klaas kan niet betalen.
Oplossing?
Voor dergelijke situaties is de ongerechtvaardigde verrijking een oplossing. De schoonmaker kan nu dochter Petra aanspreken voor de betaling van het schoonmaakwerk. Petra is ongerechtvaardigd verrijkt en heeft hiervoor niets betaald. De schoonmaker kan nu de geleden schade verhalen op Petra voor zover we kunnen spreken van verrijking, ondanks het feit dat er nooit een overeenkomst tot stand gekomen is tussen de schoonmaker en Petra.
Ongerechtvaardigde verrijking: bijzondere omstandigheden
Er bestaan bijzondere situaties waarin een beroep op ongerechtvaardigde verrijking niet of niet geheel succesvol zal zijn. Het eerste punt zou direct moeten opvallen uit de omschrijving van de ongerechtvaardigde verrijking: de schadevergoeding kan niet hoger zijn dan het bedrag van de geleden schade. Indien Petra verrijkt is voor een bedrag van 550 euro, maar heeft de schoonmaker schade geleden van slechts 320 euro, dan bedraagt de schadevergoeding niet meer dan die 320 euro. Ook tot maximaal de hoogte van de ongerechtvaardigde verrijking zal de schade vergoedt worden. Wanneer de schade 550 euro bedraagt en de ongerechtvaardigde verrijking 320 euro is, dan zal de schadevergoeding niet hoger zijn dan 320 euro. Daarnaast dient de ongerechtvaardigde verrijking buiten beschouwing gelaten te worden, indien deze is verminderd als gevolg van omstandigheden die aan degene die ongerechtvaardigd verrijkt is niet toegerekend kunnen worden. Indien de ongerechtvaardigde verrijking verminderd is in de periode waarin door de verrijkte geen rekening gehouden hoefde te worden met een mogelijke vordering uit ongerechtvaardigde verrijking, dan kan dit niet worden toegerekend aan degene die verrijkt is.
Conclusie
De ongerechtvaardigde verrijking is een verbintenis die is opgenomen in de Nederlandse wet. Wanneer iemand is verrijkt ten koste van een ander en deze onrechtvaardig was, dan kan er een beroep gedaan worden op dit leerstuk. Wanneer er sprake is van ongerechtvaardigde verrijking, zal het bedrag van de schade die de verrijkte moet vergoeden niet hoger zijn dan het bedrag dat de verrijkte erop vooruit is gegaan. Bij situaties waarin mogelijk sprake is van ongerechtvaardigde verrijking is het raadzaam om de hulp van een jurist of advocaat in te schakelen. Een jurist of advocaat kan alles voor u tot op de bodem uitzoeken. Daarnaast kan hij een schadevergoeding vorderen voor jou, indien nodig zelfs bij de rechter. Het is ook aan te raden om contact op te nemen met een jurist of advocaat wanneer er tegen u een schadevergoeding geëist als gevolg van een ongerechtvaardigde verrijking.
