Ondernemingsrecht is onderdeel van het privaatrecht. Het privaatrecht is het recht dat ziet op geschillen tussen burgers onderling, tussen bedrijven onderling of tussen burgers en bedrijven. Het ondernemingsrecht houdt zich bezig met rechtspersonen.
Rechtspersonen
In het recht valt onderscheid te maken tussen natuurlijke personen en rechtspersonen. Een natuurlijke persoon is een mens van vlees en bloed. Deze kan uit zichzelf rechtshandelingen verrichten. Een rechtspersoon is een juridische constructie. Door deze constructie kan een organisatie rechten en plichten bezitten, net zoals een natuurlijke persoon deze heeft. Dit heeft als gevolg dat rechtspersonen bijvoorbeeld overeenkomsten kunnen sluiten, goederen kunnen kopen en schulden kunnen hebben.
De rechtspersoon als rechtssubject
Een rechtssubject is een drager van rechten en plichten. Een organisatie met rechtspersoonlijkheid is dus ook een rechtssubject. Omdat een rechtspersoon een constructie is en niet een natuurlijk mens, worden handelingen uitgevoerd door een vertegenwoordiger. Een rechtspersoon kan veel rechtshandelingen verrichten, maar een aantal dingen kan een rechtspersoon niet. Denk hierbij aan trouwen of scheiden, een gevangenisstraf opgelegd krijgen en overlijden. Een rechtspersoon kan wel fuseren of splitsten, een geldboete krijgen en ontbonden worden.
Publiekrechtelijk vs. privaatrechtelijk
Er is een onderscheid te maken tussen publiekrechtelijke en privaatrechtelijke rechtspersonen.
Publiekrechtelijke rechtspersoon
In de wet is bepaald dat publiekrechtelijke rechtspersonen organisaties zijn die zijn ingesteld om overheidstaken uit te voeren. Deze overheidstaken worden door een wettelijke regeling of besluit toegekend, waarmee ook de rechtspersoonlijkheid toegekend wordt en dus terug te vinden is in de wet. Hierbij kun je denken aan provincies en gemeenten. Deze zijn voor het ondernemingsrecht echter niet relevant.
Privaatrechtelijke rechtspersoon
Privaatrechtelijke rechtspersonen zijn volgens de wet rechtspersonen voor particulier gebruik door groepen personen. Onder privaatrechtelijke rechtspersonen vallen verenigingen, coöperaties, onderlinge waarborgmaatschappijen, naamloze vennootschappen, besloten vennootschappen (met beperkte aansprakelijkheid) en stichtingen. Deze opsomming is limitatief.
Vennootschapsrecht
In het ondernemingsrecht is een onderscheid gemaakt tussen het rechtspersonenrecht en het vennootschapsrecht. Het vennootschapsrecht is onderdeel van het overkoepelende rechtspersonenrecht is alleen van toepassing op besloten vennootschappen en naamloze vennootschappen. De besloten vennootschap wordt ook wel B.V. genoemd en de naamloze vennootschap N.V. Het vennootschapsrecht is dus veel beperkter dan het rechtspersonenrecht. De N.V. en B.V. vallen ook onder het rechtspersonenrecht.
Verenigingen
Het doel van een vereniging is het organiseren van maatschappelijke activiteiten om zo samen met de leden een doel te bereiken. Denk hierbij bijvoorbeeld aan sporten of muziek maken. Een vereniging moet opgericht worden door minimaal 2 leden.
Naast de ALV heeft de vereniging ook een bestuur. Dit bestuur is verantwoordelijk voor de dagelijkse gang van zaken. Een vereniging mag nooit als doel hebben om winst te maken. Dit betekent niet dat zij überhaupt geen winst mogen maken. Ze kunnen bijvoorbeeld wel activiteiten organiseren waardoor geld binnenkomt om vervolgens aan het doel van de vereniging uit te geven. Echter mogen ze de winst niet uitkeren aan de leden.
3 soorten verenigingen
Met volledige rechtsbevoegdheid
Met beperkte rechtsbevoegdheid
Vereniging van eigenaars
Oprichting
Volledige rechtsbevoegdheid
Een vereniging met volledige rechtsbevoegdheid moet opgericht worden bij de notaris. Deze maakt de notariële akte en de statuten op. De statuten moeten een aantal onderdelen bevatten, zoals de naam, het doel, de manier waarop leden worden opgeroepen voor de ALV, de manier waarop bestuurders benoemd en ontslagen worden en de bestemming van het vermogen van de vereniging bij ontbinding. Wil je als vereniging volledige rechtsbevoegdheid krijgen, dan moet je deze na oprichting door de notaris tevens inschrijven bij de KVK. Ook moeten de belanghebbenden ingeschreven worden in het UBO-register. Dit is niet verplicht bij een vereniging van eigenaars.
Beperkte rechtsbevoegdheid
De oprichting van een vereniging met beperkte rechtsbevoegdheid hoeft niet met behulp van de notaris en hoeft tevens niet ingeschreven te worden in het handelsregister van de KVK.
Voor het oprichten van een vereniging is geen minimaal startkapitaal vereist. Je betaalt enkel eenmalig de inschrijvingskosten van de KVK en de notariskosten. Tevens zijn er kosten voor het bijhouden van administratie etc.
Beëindigen vereniging
Tijdens de algemene ledenvergadering kunnen de leden besluiten de vereniging te beëindigen. Dit doen zij door te besluiten de rechtspersoon te ontbinden. Voor de geldigheid van dit besluit moet dit eerst vooraf op de agenda gezet worden. Hierbij is een meerderheid van twee derde van de stemmen vereist. In de statuten kan anders bepaald zijn. Een ontbonden rechtspersoon stopt pas met bestaan als er is vereffend. Vereffening houdt in dat alle schulden en uitkeringen betaald zijn. Mocht er geld overblijven, dan volgt uit de statuten waar dit geld naar toe gaat.
Het is belangrijk dat de vereniging de boekhouding nog 7 jaar bewaart. Degene die dit moet doen wordt aangewezen in de laatste algemene ledenvergadering. Deze persoon moet vervolgens ingeschreven worden in het KVK-handelsregister.
Een stichting heeft net zoals een vereniging een maatschappelijk doel. Denk hierbij aan het organiseren van culturele evenementen of het verzorgen van onderwijs. De bestuurders van een stichting zijn niet persoonlijk aansprakelijk. Een stichting heeft geen leden. Dit is een belangrijk verschil met een vereniging, die wel leden heeft. De stichting heeft wel een bestuur, die alle belangrijke beslissingen neemt. Dit bestuur bestaat vaak uit een voorzitter, secretaris en penningmeester, maar ook een persoon kan al deze functies vervullen. Grote stichtingen hebben ook vaak een raad van commissarissen. Deze houdt toezicht op het bestuur.
Geen winstdoel
Net zoals bij een vereniging is het bij een stichting niet de bedoeling om winst te maken. Wel mag de stichting inkomsten hebben en hierbij kan eventuele winst ontstaan. Deze mag alleen gebruikt worden om hun doel te bereiken en mag dus niet uitgekeerd worden aan de bestuurders.
Oprichting
Het oprichten van een stichting moet gedaan worden bij de notaris. Deze maakt een akte en stelt samen met de oprichters de statuten vast. In deze statuten staan bijvoorbeeld de naam, het doel, de bestemming van het vermogen indien ontbinding plaatsvindt en de bevoegdheden van het bestuur. De stichting moet ingeschreven worden in het KVK-handelsregister. Meestal neemt de notaris hier zorg voor. Tevens moeten ook de belanghebbenden worden ingeschreven in het UBO-register.
Aansprakelijkheid
In principe is de stichting aansprakelijk voor de schulden, aangezien het een rechtspersoon is. Hierop is echter een uitzondering bij wanbestuur. Dit houdt in dat een bestuurswissel niet binnen 8 dagen aan de KVK is doorgegeven. De bestuurders die afgetreden zijn maar nog wel in het KVK-handelsregister staan blijven aansprakelijk.
Bestuur
Het bestuur van de stichting is als geheel tekenbevoegd. Dit betekent dat de bestuurders rechtshandelingen kunnen uitvoeren en contracten kunnen tekenen namens de stichting. In de statuten is bepaald wie alleen mag tekenen en wie met iemand anders samen moet tekenen.
Voor het ontbinden van een stichting is het vereist dat het bestuur de rechtspersoon ontbindt. Daarna moet er nog vereffening plaatsvinden waarin alle schulden en uitkeringen zijn betaald. Hierna houdt de stichting pas op te bestaan. Indien er vermogen overblijft, is in de statuten bepaald waar dit heen gaat. De boekhouding van de stichting moet nog tot 7 jaar na beëindiging bewaard blijven. Het bestuur wijst iemand aan die dit moet doen. Deze persoon wordt vervolgens ingeschreven in het KVK-handelsregister.
Verschillen tussen stichting en vereniging
Een stichting wordt opgericht bij de notaris en wordt ingeschreven bij de KVK. Dit is niet verplicht bij de vereniging, maar dit wordt wel aangeraden.
Een vereniging heeft leden en een stichting niet. Een stichting heeft enkel een bestuur. De leden kiezen het bestuur bij een vereniging, waardoor het een meer democratisch karakter heeft.
Bij een vereniging is de besluitvorming complexer bij belangrijke besluiten, doordat leden hier ook een stem hebben. In een stichting is het het bestuur dat uiteindelijk besluit.
Hoewel beide een achterliggende maatschappelijke gedachte hebben, wordt een vereniging meestal gekozen om maatschappelijke activiteiten te ontplooien. Een stichting wordt meestal opgericht om een maatschappelijk doel te behalen.
Een stichting kan door 1 persoon opgericht worden, een vereniging niet.
Voor de oprichting van een coöperatie zijn minimaal 2 leden nodig en de oprichting moet bij de notaris gebeuren. Deze stelt een akte op en in overleg met de partijen worden de statuten opgemaakt. In de statuten staat het doel, de activiteiten, de bevoegdheden van bestuur en directie, de toetredingsprocedure voor nieuwe leden en de aansprakelijkheid van de leden. Mochten de leden na een tijdje de statuten willen wijzigen, dan moet dit opnieuw door de notaris gedaan worden. Het is daarom verstandig om afspraken die niet heel zwaar wegen in het huishoudelijk reglement vast te leggen. Om de oprichting te voltooien, moet de coöperatie nog ingeschreven worden in het handelsregister van de KVK. Tevens moeten de belanghebbenden ingeschreven worden in het UBO-register.
Kosten
Voor het oprichten van een coöperatie betaal je eenmalig de inschrijvingskosten van de KVK. Deze bedragen 51,95 euro. Daarnaast kost de notaris natuurlijk ook geld, denk hierbij aan een starttarief van ongeveer 500 euro.
Aansprakelijkheid
Een coöperatie is geheel aansprakelijk. Het vermogen dat de leden hadden ingebracht vallen hier direct onder. Als de coöperatie failliet gaat, gaat alleen de rechtspersoon failliet. De leden zijn dus niet persoonlijk aansprakelijk. Er zijn 3 mogelijkheden in welke mate de leden moeten bijdragen aan de aansprakelijkheid. Deze moeten vastgelegd worden in de statuten. Dit zijn de 3 mogelijkheden:
Uitgesloten aansprakelijkheid (UA) = leden zijn niet aansprakelijk voor schulden of tekorten
Beperkte aansprakelijkheid (BA) = leden zijn tot maximaal een in de statuten vastgelegd bedrag aansprakelijk
Wettelijke aansprakelijkheid (WA) = leden zijn voor een gelijk deel aansprakelijk.
Als blijkt dat de coöperatie onbehoorlijk bestuurd is, kan er alsnog sprake zijn van persoonlijke aansprakelijkheid. Onbehoorlijk bestuur houdt bijvoorbeeld in dat betalingsproblemen niet tijdig aan de belastingdienst zijn gemeld.
Aanpassen en beëindigen coöperatie
Het is mogelijk een coöperatie om te zetten naar een andere rechtsvorm vanuit financiële of organisatorische overweging. Het is bij het omzetten slim om een deskundige te raadplegen vanwege de grote juridische veranderingen en de fiscale gevolgen. Denk hierbij aan een notaris of accountant.
Indien er sprake is van beëindiging doordat er schulden zijn, is het verstandig te kijken wat hierover afgesproken is om te bepalen hoe de schulden verrekend worden. Tevens kun je vooraf of tijdens een faillissement proberen te komen tot een regeling met de schuldeisers. Mocht dit niet lukken, dan beëindig je de coöperatie met schulden en moet de rechtsvorm ontbonden worden. Hiervoor is een formeel besluit tijdens de ledenvergadering vereist.
Onderlinge waarborgmaatschappij
De onderlinge waarborgmaatschappij (OWM) lijkt op de coöperatie, en de regels voor de vereniging zijn hierop voor een groot deel van toepassing. Het doel van een onderlinge waarborgmaatschappij is het sluiten van verzekeringsovereenkomsten met haar leden. Dit gebeurt in een verzekeringsbedrijf dat de onderlinge waarborgmaatschappij uitoefent ten behoeve van haar leden.
Aansprakelijkheid
De aansprakelijkheid van een OWM is hetzelfde als de aansprakelijkheid van een coöperatie. Leden van een OWM zijn in beginsel aansprakelijk voor een tekort bij ontbinding of een faillissement. Dit is de wettelijke aansprakelijkheid (WA). Is in de statuten de aansprakelijkheid tot een bepaald bedrag gemaximeerd, dan noemt men dit beperkte aansprakelijkheid (BA). Ten slotte kan er nog sprake zijn van uitgesloten aansprakelijkheid (UA). Dan zijn alle leden van de OWM uitgesloten van aansprakelijkheid.
De oprichting van een nv moet gedaan worden bij de notaris. Deze stelt een notariële akte en statuten op. Vervolgens schrijft de notaris hierna meestal de inschrijving in het handelsregister van de KVK. De bestuurders worden ingeschreven in het handelsregister. Tot het moment dat deze inschrijving heeft plaatsgevonden, zijn de bestuurders persoonlijk aansprakelijk. Verder is er bij de nv een vereist startkapitaal van €45.000,-. Bij de oprichting van een nv worden ook de belanghebbenden ingeschreven in het UBO-register van de KVK.
Nv in oprichting
Om zaken te doen hoef je niet te wachten totdat de nv is opgericht. Hierbij is het wel verplicht dat inschrijving in het handelsregister heeft plaatsgevonden. Tevens moet er een verklaring van een notaris zijn dat hij de oprichting gaat verzorgen. Tot het moment dat de nv helemaal is opgericht, treed je naar buiten met een nv in oprichting (i.o.). Het is belangrijk dat je aan eventuele zakenpartners duidelijk maakt dat zij contracten sluiten met een nv i.o. Als de nv wel is opgericht, kan deze het contract overnemen. De andere partij moet hier wel mee instemmen. Zolang gehandeld wordt namens de nv i.o. is er sprake van persoonlijke aansprakelijkheid.
Aansprakelijkheid
In beginsel is een bestuurder niet aansprakelijk voor schulden. Hier zijn uitzonderingen op indien bijvoorbeeld sprake is van wanbestuur of indien de nv nog niet in het handelsregister is ingeschreven. De aansprakelijkheid van aandeelhouders is beperkt tot het bedrag van hun aandelen.
Opheffen
Wil je de nv opheffen, dan is een formeel besluit vereist vanuit de algemene vergadering van aandeelhouders. Een ontbonden nv houdt pas op te bestaan indien vereffening heeft plaatsgevonden.
Beursgenoteerde nv
Het is mogelijk om met een nv de beurs op te gaan, maar hier zijn wel een aantal voorwaarden aan verbonden. De onderneming moet meer dan 5 jaar bestaan en het eigen vermogen moet minimaal €5 miljoen bedragen. Tevens moet de waarde van de aandelen in totaal hoger zijn dan €5 miljoen en moet de onderneming in de afgelopen 5 jaar op zijn minst 3 jaar winstgevend zijn geweest. Daarnaast moet een beursgenoteerde nv zich ook houden aan de corporate governance code. Dit is een gedragscode specifiek voor beursgenoteerde ondernemingen.
Het oprichten van een bv vindt plaats bij de notaris. Deze stelt de statuten en de notariële akte op. Vervolgens verzorgt de notaris meestal de inschrijving in het handelsregister van de KVK. Hierbij moeten alle bestuurders worden ingeschreven. Totdat deze inschrijving heeft plaatsgevonden zijn de bestuurders persoonlijk aansprakelijk indien zij handelen namens de bv in oprichting. Het startkapitaal van de bv bedraagt 1 eurocent. Dit kan zowel in geld als in natura. Bij de oprichting moeten ook belanghebbenden worden ingeschreven in het UBO-register.
Bv in oprichting
Voor de bv i.o. geldt hetzelfde als de nv i.o. Maak duidelijk dat de contracten gesloten worden namens de bv i.o. Deze gesloten contracten kunnen later overgenomen worden door de bv, indien de andere partij hier ook mee akkoord gaat. Zolang er nog sprake is van een bv i.o. zijn de bestuurders persoonlijk aansprakelijk.
Het bestuur is in zijn geheel tekenbevoegd. Dit houdt in dat bestuurders namens de onderneming rechtshandelingen kunnen uitvoeren en contracten kunnen tekenen. In de statuten is bepaald wie alleen moet tekenen en wie samen mogen tekenen. Het is tevens mogelijk dat het bestuur iemand een volmacht geeft. Hierbij is het verstandig om deze persoon in te tekenen bij het handelsregister, zodat het voor de zakenpartners duidelijk is wie er kan handelen namens het bedrijf. Deze opties gelden ook voor de nv.
Opheffen en verandering rechtsvorm
Het verkopen van een bv kan op twee manieren gedaan worden
Het verkopen van aandelen. Hierbij betaalt men inkomstenbelasting over de opbrengst
Het verkopen van de onderneming, zoals het verkopen van machines en de inventaris. Hierover betaalt de bv vennootschapsbelasting
Voordat de bv beëindigd kan worden, moet de algemene aandeelhoudersvergadering eerst de rechtspersoon ontbinden. De rechtspersoon is pas na vereffening beëindigd.
Omzetting
Het is ook mogelijk om een bv om te zetten in een nv. Hiervoor moeten de statuten gewijzigd worden en moet de notaris een akte van omzetting optekenen. Het is ook mogelijk om de bv om te zetten in een vof of een eenmanszaak.
Ondernemingsrecht advocaat uit eigen regio
In het ondernemingsrecht is het soms verplicht dat je gebruik maakt van een advocaat. Wij raden je daarom aan om je wel te laten bijstaan door een advocaat. Een advocaat kan jou bijvoorbeeld helpen met fusies, overnames, faillissementen of bestuurdersaansprakelijkheid.
De ondernemingsrechtadvocaten van Lawspot helpen jou hier graag bij. We zijn gevestigd in het hele land. Je vindt ons bijvoorbeeld in Den Haag, Rotterdam, Amsterdam, Groningen, Leeuwarden, Utrecht en Apeldoorn. Waar je ook woont, bij ons vind je een advocaat bij jou in de buurt die specialist is in ondernemingsrecht zaken.
De kosten voor een advocaat variëren per kantoor en soms ook per advocaat. Heb je een laag inkomen en geen rechtsbijstandverzekering? Wellicht kun je dan gebruik maken van gesubsidieerde rechtsbijstand. Vaak noemen we dit ook wel pro deo advocaten. Uw advocaat is dan niet volledig gratis, maar je betaalt een inkomensafhankelijke bijdrage. Onze advocaten van Lawspot werken ook op basis van pro deo.
Het ondernemingsrecht bestrijdt een breed scala aan onderwerpen. Denk hierbij bijvoorbeeld aan het oprichten van een onderneming, de keuze voor een bepaalde rechtsvorm, aandelenuitgifte, ontslag van een bestuurder en mogelijk daarmee samenhangend aansprakelijkheid van een bestuurder.
Wat regelt het ondernemingsrecht?
Het ondernemingsrecht is een breed begrip. Het ziet vooral op juridische regels over bedrijven en organisaties en dan voornamelijk rechtspersonen.
Wat doet een jurist ondernemingsrecht?
Een jurist ondernemingsrecht geeft juridisch advies aan bedrijven en ondersteunt hen bij juridische vraagstukken. Kortom, zij helpen bij alle juridische vraagstukken waar een onderneming mee te maken krijgt.
Is ondernemingsrecht privaat of publiek recht?
Ondernemingsrecht is een deel van het privaat recht.
Direct juridische hulp?
Vul het contactformulier in, dan neemt een gespecialiseerde advocaat gauw contact met je op.
Zelf bellen kan natuurlijk ook, wij zijn bereikbaar via 085 – 5000 202.
Vennootschappen kennen een raad van commissarissen (RvC). De RvC houdt toezicht op de vennootschap. De leden van deze raad heten commissarissen. Zij zijn belast met
Het ontbinden van de vennootschap onder firma (oftewel, de VOF) blijkt makkelijker gezegd dan gedaan. Er zijn namelijk verschillende procedures die bij deze rechtshandeling komen
Als een arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd afloopt, is het mogelijk voor de werkgever en werknemer om een nieuwe overeenkomst te sluiten. Dit kan vaak opnieuw
Wanneer een schuldenaar die later in staat van faillissement verkeert, handelingen verricht die onverplicht zijn, en hij wist of behoorde te weten dat door die
De meeste individuen lezen bij het sluiten van een overeenkomst sluiten de algemene voorwaarden niet. In de meeste gevallen klikt men namelijk eenvoudigweg op de
Dividend is de uitkering van de gemaakte winst van een naamloze vennootschap of die van een besloten vennootschap. De winst wordt dan aan de aandeelhouders
Het begrip bestuurdersaansprakelijkheid is een algemeen en breed begrip welke de aansprakelijkheid van een bestuurder van een rechtspersoon betreft. Het gaat dan om de aansprakelijkheid
Als u een onderneming onder eigen naam wilt opzetten, is franchising een interessant alternatief. Op die manier legt een franchisenemer vast om een onderneming uit te
Een onderneming brengt vele voordelen met zich mee. Niet alleen wat betreft fiscale voordelen, maar ook wat betreft beperkte aansprakelijkheid. Echter, als men kiest voor
Het bestuur van een bepaalde rechtspersoon beschikt over de dagelijkse leiding van de desbetreffende rechtspersoon. Leden van de verenigingen, aandeelhouders van nv’s en bv’s, leden
Er wordt door vele verzekeraars gebruik gemaakt van een zogenoemde onderlinge waarborgmaatschappij. Deze term zal hier in het artikel verder worden besproken. Rechtsvorm De onderlinge
Veel bedrijven voeren een zogenoemde reorganisatie door. Dit kunnen zij doen om verschillende gronden, maar in de meeste gevallen heeft het betrekking op het inperken
