Wat houdt een nalatenschap precies in?
Wanneer gesproken wordt over een nalatenschap dan wordt hier mee bedoeld het geheel van alle bezittingen en de schulden dat een overledene heeft nagelaten aan een zogenoemde erflater of erflaters.
Vermogen
Onder vermogen vallen niet alleen de baten (bezittingen) maar ook de lasten (schulden). Bezittingen kunnen bijvoorbeeld een woning zijn, het interieur, kunstobjecten in een huis en alle andere huisraad of een auto. Niet alleen al deze tastbare dingen zijn bezittingen, ook het saldo wat op een bankrekening staat, beleggingen of waardepapieren alsmede een volledige onderneming kunnen bezittingen zijn die openvallen aan een erflater.
Schulden
Onder schulden vallen onder andere de hypotheek op een woning, belastingschulden en ook persoonlijk aangegane schulden door de overledene.
Nalatenschap is een vermogen dat afgescheiden is
Wanneer er een nalatenschap openvalt wordt deze nalatenschap ook wel als een afgescheiden vermogen gekwalificeerd. Deze nalatenschap is namelijk een vermogen wat zich afscheid, en derhalve afschermt van de erfgenamen. Slechts nadat de nalatenschap onder de juiste volgordes volgens de wet of volgens het testament verdeeld zijn, kan het vermogen afvloeien naar alle individuele vermogens van de erfgenamen.
Volgordes recht op nalatenschap
Zoals hierboven bleek, zijn er ook volgens de wet bepaalde volgordes van wie als eerste recht heeft op een deel van de nalatenschap. Er zijn zogenoemde bevoorrechtte erfgenamen die een voorrangspositie hebben ten opzichte van anderen.
Voorrangspositie belastingdienst
Één daarvan is de belastingdienst. Deze is als schuldeiser (een belastingschuld) een bevoorrechte schuldeiser in de zin dat eerst de belasting betaald moet worden en als daar niet gewoon geld voor is, de belastingdienst ook met voorrang aanspraak heeft op goederen die uit de nalatenschap komen.
Erfgenamen
De erfgenamen van de overledene (bijvoorbeeld de kinderen, broers en zussen etc.) hebben deze bevoorrechte positie niet. Deze situatie ligt anders wanneer er maar één erfgenaam is. In dat geval vloeit het volledige vermogen van degene die overleden is in zijn geheel over op de erfgenaam. De schuldeisers (bijvoorbeeld de belastingdienst) kunnen in dat geval op deze nieuwe persoon gewoon hun bevoorrechte positie uitoefenen en verhaal halen.
Voorbeeld
Zie het volgende voorbeeld:
Mevrouw Spijker komt te overlijden en heeft op dat moment twee volwassen dochters. Deze dochters zijn de enige erfgenamen van mevrouw Spijker. Wanneer de beide zussen na het overlijden de administratie van hun moeder doorbladeren zien ze een waardepapier van hun moeder en stuiten op een spaarrekening van hun moeder met daarop een saldo van in totaal een ton. Naast deze spaarrekening heeft mevrouw Spijker weinig bezittingen van waarde die ze achterlaat.
Wanneer de beide dochters van mevrouw Spijker de spaarrekening hebben ontdekt, komen ze er ook achter dat hun moeder nog een schuld bij de belastingdienst had openstaan van ruim 50.000. Na het overlijden van mevrouw Spijker mag de belastingdienst als bevoorrechte schuldeiser als eerste 50.000 euro van het spaarsaldo afschrijven. Voor de beide zussen blijft op dat moment nog maar 50.000 euro over.
Een van de beide zussen, Marie, heeft echter zelf ook behoorlijk wat schulden. De schuldeisers van Marie kunnen zich echter niet op het vermogen van mevrouw Spijker richten. De nalatenschap is een afgeleid vermogensrecht en daarom kunnen zij pas aanspraak maken nadat het overgebleven geld over Marie en haar andere zus is verdeeld. In dat geval kunnen ze op de 25.000 euro die openkomt aanspraak maken wanneer Marie dit ontvangt.
De nalatenschap en haar schulden en schuldeisers.
Ook een nalatenschap kan net als een natuurlijk persoon schulden hebben en zelf ook met schuldeisers te maken krijgen. De schuldeisers hebben zoals hierboven reeds uiteengezet een bevoorrechte positie voordat de nalatenschap verdeeld wordt. Pas nadat de schuldeisers aan de beurt zijn geweest kan men het geld echt verdelen.
Hieronder wordt een overzicht gegeven van de meest belangrijke schulden en schuldeisers van de nalatenschap.
- De kosten voor lijkbezorging, begrafeniskosten of crematiekosten
- Een vereffeningssom inclusief een eventueel loon van deze vereffenaars (wanneer de vrijgevallen nalatenschap volgens de wettelijk geregelde vereffeningsregels tot stand zijn gekomen en nog afgewikkeld moeten worden)
- De mogelijke kosten van de executele waarbij inbegrepen het loon van de executeur (In dit geval gaat het om loonkosten van deze persoon die de nalatenschap nog af moet wikkelen)
- De belastingschuld die nog betaald moet worden (denk hierbij vooral aan de successierechten of een schuld aan inkomstenbelasting het jaar voorafgaande aan het overlijden)
- Schulden en andere vorderingen uit de legitieme portie (de wettelijke hoeveelheid waar een kind recht op heeft) of een legaat.
