Misbruik van omstandigheden

Misbruik van omstandigheden

Als er een overeenkomst wordt gesloten, wordt er door de ene partij een aanbod gedaan en wordt deze door de andere partij aanvaard. Er kan sprake zijn van een vernietigbaarheid wegens een wilsgebrek als er fouten zijn in het opstellen van de keuze tussen het aanbieden of aanvaarden dan wel het niet aanvaarden of niet aanbieden. Een voorbeeld van zo’n wilsgebrek is misbruik van omstandigheden.

Misbruik van omstandigheden

Definitie

Op grond van de wet spreekt men van misbruik van omstandigheden als een persoon die weet of dient te begrijpen dat een ander door bijzondere omstandigheden (zoals afhankelijkheid, noodtoestand, abnormale geestestoestand, lichtzinnigheid of onervarenheid) opgejaagd wordt een rechtshandeling te verrichten, als iemand die daarvan op de hoogte is en een desbetreffende rechtshandeling aanmoedigt, terwijl hij diegene daarvan juist zou moeten tegenhouden.

Het hierboven genoemde is erg juridische taal, maar de vraag is wat dit in ‘gewone’ taal betekent. Kort gezegd houdt het in dat er niet misbruik gemaakt mag worden van een bepaalde situatie waarin iemand verkeert. Dat misbruik is mogelijk door het doen van een rechtshandeling of het behartigen van deze rechtshandeling, terwijl de persoon die dat doet op de hoogte ervan is of dient te weten dat hij dit feitelijk zou moeten belemmeren.

Allerlei vormen

Misbruik van omstandigheden kan in allerlei vormen voorkomen. Zo kan het plaatsvinden in een geval waarin een persoon helemaal afhankelijk is van een ander en in een geval waarin een persoon niet met opzet drugs bij zich heeft.

Voorbeelden van misbruik van omstandigheden

Hieronder volgen twee voorbeelden van misbruik van omstandigheden.

Vervoersovereenkomst

Bert houdt van hardlopen en gaat af en toe een stuk hardlopen, ook in de winter. Op een maandagochtend in de winter gaat hij hardlopen, maar hij stapt per ongeluk om een brok ijs als hij over een besneeuwde weg rent en hij valt, waarbij hij zijn arm breekt. Omdat eigenlijk bijna nooit een persoon op die besneeuwde weg komt, weet Bert niet wat hij kan doen. Op dat moment komt Jan langsrijden in zijn auto en stelt hij voor om Bert naar het ziekenhuis te brengen; dit ziekenhuis is maar 6 kilometer verderop. Echter, Jan wil dit alleen doen indien Bert een vervoersovereenkomst ondertekent. In deze overeenkomst staat dan dat Bert verplicht is om 250 euro per kilometer te voldoen en dit komt in zijn geval neer op een bedrag van 1500 euro. Bert is zo in nood en weet niet wat hij dient te doen, dus tekent daarom maar de vervoersovereenkomst.

Dit betreft een helder voorbeeld van misbruik van omstandigheden: dit resulteert uit afhankelijkheid en noodtoestand.

Optierecht

Kees heeft hele erge geldproblemen. Zijn enige wens is om in zijn woning te kunnen blijven wonen, maar dit lijkt zeer ingewikkeld te zijn, want de bank wil namelijk het huis verkopen, omdat Kees de hypotheektermijnen niet heeft betaald. Piet hoort dit gehele verhaal door zijn vriendin en doet Kees daarom een aanbod: hij leent Kees geld uit en in ruil daarvoor krijgt hij van Kees rente en een optierecht op zijn huis. Kees weet niks van economische zaken af en gaat er maar vanuit dat dit gebruikelijk is; hij vertrouwt Piet. Na een tijdje past Piet zijn optierecht toe en hierdoor is Kees verplicht zijn woning te verkopen.

Hier in dit voorbeeld is ook sprake van misbruik van omstandigheden, omdat Kees het contract van Piet tekent, maar hij heeft hier geen enkele ervaring mee. Hierdoor doet hij in principe juist het tegenovergesteld van zijn wens, aangezien hij een optierecht op zijn woning verleent en hierdoor moet hij de woning verkopen aan Piet als hij dat wil. Piet maakt op deze wijze misbruik van de omstandigheden.

Gevolgen bij misbruik van omstandigheden

Vernietiging

Als er misbruik van omstandigheden is, is de gesloten overeenkomst vernietigbaar en dit betekent dat de persoon van wie in het desbetreffende geval misbruik is gemaakt, de mogelijkheid heeft om de overeenkomst te vernietigen. Deze vernietiging van de overeenkomst houdt in dat de deze vanuit juridisch oogpunt nooit heeft bestaan; er is sprake van terugwerkende kracht. Dit is dus anders dan bij bijvoorbeeld ontbinding van een bepaalde overeenkomst.

Retourneren geleverde prestaties

Nadat de vernietiging heeft plaatsgevonden, dienen de al geleverde prestaties geretourneerd te worden. Als er eventueel al gelden zijn betaald, kunnen deze teruggeëist worden door onverschuldigde betaling.

Conclusie

Er kan sprake zijn van misbruik van omstandigheden als een persoon misbruik maakt van een geval waarin de ander verkeert. Als hiervan sprake is, is het mogelijk de overeenkomst die tussen de twee partijen is gesloten te vernietigen. Dit betekent dat de overeenkomst helemaal wordt teruggedraaid en dat deze vanuit juridisch oogpunt nooit bestond.

Als iemand zich beroept op misbruik van omstandigheden en u het daar niet mee eens bent, is het aan te raden een goede jurist om advies te vragen; dit hangt wel af van de hoogte van de betreffende belangen. Het is ook aan te raden een jurist te benaderen als u zelf een beroep op misbruik van omstandigheden wil doen, maar de andere partij niet wil meewerken.

Het is verstandig de jurist zo snel mogelijk te benaderen in het desbetreffende proces, want hoe eerder, hoe aannemelijker de kans is dat de zaak voordelig voor u eindigt.

Contact opnemen

Als je het contactformulier invult, dan neemt een gespecialiseerde advocaat gauw contact met je op. Zelf bellen kan natuurlijk ook, wij zijn bereikbaar via 085 – 5000 202.

Direct juridische hulp?

Vul het contactformulier in, dan neemt een gespecialiseerde advocaat gauw contact met je op.

Zelf bellen kan natuurlijk ook, wij zijn bereikbaar via 085 – 5000 202.

Deel dit artikel:

misbruik van omstandigheden

Veel gelezen artikelen

Bel nu