In de meeste gevallen zijn de verkrijgers van een erfenis: erfgenamen, een echtgenoot en de kinderen. Als de overledene een testament had opgesteld voor het overlijden, dan kan daarin gelezen worden wie recht hebben op (een deel van) de erfenis.
Zonder testament
In het geval dat de overledene geen testament had opgesteld, dient men in de wet te kijken wie verkrijgers van de erfenis zijn. Daarin staat dat geregeld. Daarvoor is een vaste volgorde: eerst een echtgenoot/geregistreerd partner en kinderen, daarna ouders of zussen en broers. Vervolgens grootouders en als laatst overgrootouders.
Als er niemand aan de omschrijving van de eerste groep voldoet, dus geen echtgenoot, geregistreerd partner en kinderen, dan komen mensen uit de tweede groep aan de beurt. Als ook niemand uit die groep komt, gaat het over naar de derde groep en vervolgens naar de vierde.
Plaatsvervulling
Als een wettelijk erfgenaam al overleden is, dus iemand uit één van de bovenstaande groepen, dan treden de kinderen van die persoon in zijn of haar plaats. Dit noemt men plaatsvervulling. Als een overleden erfgenaam twee kinderen heeft die dus de plaats van hun ouder vervullen, krijgen zij ieder de helft van de erfenis. Dit geldt ingeval er geen andere erfgenamen zijn.
Wettelijke verdeling
Als de overledene wel een echtgenoot/geregistreerd partner en kinderen had, dan geldt de regel die in de wet is aangeduid als de wettelijke verdeling. Dit houdt in dat de levende echtgenoot/geregistreerd partner verkrijger is van de gehele erfenis. Diegene is vervolgens geld verschuldigd aan de kinderen van de overledene.
Die kinderen krijgen dus in eerste instantie geen tastbare dingen, zij krijgen een vorderingsrecht op de levende ouder. Als de overledene hertrouwd is, later hertrouwt of er sprake is van een andere bijzondere situatie, kan dit invloed hebben op die wettelijke verdeling. Om te weten te komen wat dan precies de gang van zaken is, is het verstandig contact op te nemen met een jurist.
De overgebleven echtgenoot heeft het recht de erfenis in zijn geheel uit te geven, dat is dus inclusief het bedrag waarop de kinderen recht hebben. Het kan daarom zo zijn dat er helemaal niets overblijft voor de kinderen. De levende echtgenoot/geregistreerd partner is dus niet verplicht de bedragen direct aan de kinderen te voldoen. Als diegene overlijdt, sprake is van zijn faillissement of hij in de schuldsanering terechtkomt, moet aan de kinderen betaald worden. Het is natuurlijk wel toegestaan om de kinderen meteen te betalen.
Met testament
In het testament kan een overledene zijn of haar erfgenamen aanwijzen en vastleggen hoe groot het deel is dat zij krijgen van die erfenis. Eigenlijk kan iedereen als erfgenaam aangewezen zijn, dat hoeft geen familie of vriend te zijn. Ook goede doelen kunnen als erfgenaam aangewezen zijn.
Volgens wet erfenis
De overledene heeft ook de mogelijkheid om erfgenamen volgens de wet te onterven. Ook in dat geval geldt gewoon het testament van de overledene. Kinderen behouden echter wel altijd het recht op een bepaald deel van de erfenis, ook als zij onterfd zijn. Dit wordt de legitieme portie genoemd. Zij moeten wel zelf aangeven dat ze hier recht op hebben en dat ze het willen ontvangen.
