Coöperatie

De coöperatie komt niet zo vaak voor zoals de rechtsvormen bv of eenmanszaak. Echter, een paar bekende voorbeelden zijn de Rabobank, FrieslandCampina en de verzekeraar Univé. De coöperatie heeft dus een positie in het ondernemingsrecht die er zeker toe doet. In dit artikel wordt besproken wat een coöperatie exact inhoudt, hoe deze wordt opgericht, of het een alternatief is voor een nv of bv en of het structuurregime geldt.

De coöperatie

De coöperatie is een vereniging die is opgericht bij notariële akte, dus door een notaris. Het heeft als doel om de samenwerking van de leden te bewerkstelligen en hen daarmee in bepaalde stoffelijke benodigdheden te voorzien. Dit is mogelijk door overeenkomsten met die betreffende leden te maken. Een voorbeeld hiervan is een groep van boeren die samen een fabriek in zuivel oprichten als coöperatie en op deze manier kunnen ze hun melk consumeren. Ze hebben daardoor dan een overeenkomst met de betreffende coöperatie die hun melk afneemt en zij als boeren moeten dan de melk aanvoeren.

De coöperatie heeft als basis de vereniging en dit betekent dat bijna alle wetten en regels die betrekking hebben op de vereniging ook gelden voor de coöperatie. De coöperatie bevat ook leden, hetzelfde als de vereniging. Maar de vereniging mag wel de winst uitkeren aan haar leden, terwijl de vereniging dit niet mag; dit is het grootste verschil tussen deze twee vormen. Men noemt de coöperatie om die reden een geschikte ondernemingsvorm en de vereniging daarom niet.

Naamgeving coöperatie en aansprakelijkheid

Verder is de coöperatie gehouden om het woord ‘coöperatief’ in haar naam te verwerken. Het is niet toegestaan om deze naam te gebruiken voor bedrijven die niet onder de coöperatie vallen. Via de rechter bestaat de mogelijkheid om aan te geven dat iemand de naam onrechtmatig gebruikt en om vervolgens staking van het onrechtmatig gebruik te vorderen.

Bovendien bestaat er voor de coöperatie de mogelijkheid om de leden of eventuele oud-leden hun aansprakelijkheid voor een tekort te aanvaarden, te beperken of uit te sluiten. Voor die optie hanteert de coöperatie de hierna genoemde afkortingen achter de naam: W.A. (wettelijke aansprakelijkheid), U.A. (uitsluiting van aansprakelijkheid) of B.A. (beperkte aansprakelijkheid). De coöperaties dienen deze volledige naam te gebruiken, maar niet in reclames. Zo is de officiële naam van de Rabobank eigenlijk: “Coöperatieve Centrale Raiffeisen-Boerenleenbank B.A.”.

De oprichting van de coöperatie

De oprichting van een coöperatie gebeurt op dezelfde wijze als die van de vereniging. Zoals hiervoor genoemd, gebeurt de oprichting bij de notaris via de notariële akte. Deze akte moet zijn voorzien van statuten. Hierin moeten onder andere doel, naam en zetel gezet worden. Verder geschied de oprichting tenminste door twee oprichters.

Daarnaast dient de wijze van benoeming en ontslag van de bestuurders te worden opgenomen, dient de wijze van het organiseren van de algemene vergadering te worden aangeduid en dienen de verplichtingen van de leden tegenover de coöperatie te worden vastgelegd.

Tot slot dient de coöperatie in het Handelsregister van de Kamer van Koophandel te worden genoteerd. Als dit niet gebeurt, zijn de bestuurders hoofdelijk aansprakelijk voor de rechtshandelingen die zij uitvoeren als bestuurder.

Bevoegdhedenverdeling

In principe zijn de bevoegdheden bij de coöperatie op dezelfde wijze als bij de vereniging verdeeld. Het bestuur heeft hierbij de verantwoordelijkheid voor de dagelijkse werkzaamheden. De ledenvergadering beschikt over alle bevoegdheden die niet aan het bestuur of andere organen zijn overgelaten.

De ledenvergadering kiest het bestuur van de coöperatie en hierbij beschikt in principe ieder lid over één stem. Dit verschilt van de nv en de bv, want daar zijn de stemrechten afhankelijk van de grootte van de deelneming die er is in het kapitaal; dus hoe meer er over aandelen wordt beschikt, hoe meer stemmen er zijn.

Coöperatie en structuurregime

Er bestaat de mogelijkheid om een raad van commissarissen in te stellen en dit dient uit de statuten te volgen. Echter, dit kan ook ten gevolge van een wettelijke verplichting waardoor het structuurregime toegepast dient te worden. De coöperatie wordt dan hetzelfde behandeld als de structuurvennootschap, want die regels gelden er dan voor.

Als er drie achtereenvolgende jaren een geplaatst kapitaal is van meer dan 16 miljoen op de balans, de reserves meegeteld, er minstens 100 werknemers in Nederland werkzaam zijn en er sprake is van een ondernemingsraad, dan geldt het structuurregime. Via de ondernemingsraad kunnen werknemers hun medezeggenschap uitoefenen. Als hiervan sprake is, dient een raad van commissarissen ingesteld te worden. Zijn taak is het bestuur controleren, immers dienen bepaalde belangrijke bestuursbesluiten door de raad van commissarissen goedgekeurd te worden. Verder mag de raad van commissarissen ook bestuurders schorsen en/of benoemen. De ledenvergadering benoemt de commissarissen die in de raad komen.

Is er sprake van een coöperatie of een bv of nv?

De coöperatie, nv en bv kunnen alle drie gebruikt worden om een onderneming te besturen. Bij de coöperatie moet er sprake zijn van een samenwerking. Maar bij de nv en bv kan ook sprake zijn van een samenwerking. Er bestaat namelijk de mogelijkheid van verschillende aandeelhouders in een dusdanige rechtsvorm. De bv en nv hebben een beperkte aansprakelijkheid, maar dit kan ook voor de coöperatie gelden indien de U.A.-vorm geldt. De coöperatie heeft echter een paar specifieke voordelen en nadelen wat betreft de vergelijking met de nv en de bv.

Voordelen

De belangrijkste reden om voor de coöperatie te gaan, is de vrijheid voor het kiezen van de ondernemingsvorm. De nv en de bv hebben namelijk veel dwingendrechtelijke bepalingen waar men niet van kan afwijken. De coöperatie bevat veel minder van zulke dwingendrechtelijke bepalingen en daardoor bestaat er de mogelijkheid om veel meer zelf de vorm vast te stellen. Verder is het in de meeste gevallen makkelijker om toe te treden tot een coöperatie en om eruit te treden; dit is bij de nv en de bv veel lastiger en dit komt door het kopen of verkopen van aandelen. Tot slot geniet de coöperatie allerlei voordelen op fiscaal gebied.

Nadelen

Echter, het is niet ten alle tijden de juiste keuze om voor de coöperatie te gaan in plaats van voor de nv of bv. De coöperatie beschikt immers ook over nadelen wat betreft de vergelijking met de nv en de bv. Zo dient de coöperatie overeenkomsten met de leden te maken, maar dit is niet vereist bij de nv of bv. Daarnaast dient men, zoals eerder werd genoemd, de coöperatie met ten minste twee oprichters op te richten. Dit is niet het geval bij de nv of de bv, want die kunnen alleen worden opgericht. Bovendien geldt voor de algemene vergadering bij de coöperatie in principe één stem per lid van de vergadering, maar bij de bv en de nv beschikt de algemene vergadering over stemrechten naar rato van de hoeveelheid aandelen.

Zoals valt op te merken, is de coöperatie een alternatief voor de nv en de bv. Welke rechtsvorm men kiest, hangt dus sterk af van de eigen voorkeur van de oprichters. Hierbij moet men dus rekening houden met fiscale motieven, maar ook met juridische motieven en deze zullen zij moeten afwegen in hun keuze.

Conclusie

De coöperatie is een soort vereniging, zij heeft leden in plaats van aandeelhouders. Bijna alle regels die gelden voor de vereniging, gelden ook voor de coöperatie. Echter zij mag wel winstuitkeringen doen aan haar leden en dit is het grote verschil met de vereniging, want daarbij is dit verboden. Op deze wijze is de coöperatie een rechtsvorm die bruikbaar is om een onderneming te besturen. Het kan zelfs een alternatief zijn voor de nv of de bv. De bv en de nv hebben al van nature een regeling van het uitsluiten van de aansprakelijkheid, maar de coöperatie heeft deze mogelijkheid ook. Bovendien zijn er een paar voordelen, maar ook nadelen wat betreft de andere rechtspersonen. Het hangt dus echt af van de eigen voorkeur voor de vraag welke rechtspersoon gekozen moet worden. Hierbij moet men wel rekening houden met de juridische en fiscale motieven.

Contact opnemen

Als je het contactformulier invult, dan neemt een gespecialiseerde advocaat gauw contact met je op. Zelf bellen kan natuurlijk ook, wij zijn bereikbaar via 085 – 5000 202.