Veel mensen nemen de algemene voorwaarden in de meeste gevallen niet goed door als zij een overeenkomst sluiten. Het gevolg hiervan is dat men aan verplichtingen kan vastzitten, zonder dat dat de daadwerkelijke bedoeling was. Daarom heeft de wetgever de grijze, zwarte en blauwe lijst opgesteld met de algemene voorwaarden.
De blauwe lijst
De blauwe lijst is erg onbekend vergeleken met de andere twee lijsten. Hier in het artikel bespreken we daarom de blauwe lijst van de algemene voorwaarden. Ten eerste bekijken we de plek van deze lijst in de wetgeving en op welke wijze men een beroep kan doen op deze lijst. Tevens bespreken we de verschillen die er zijn met de grijze en zwarte lijst van de algemene voorwaarden.
De blauwe lijst en algemene voorwaarden
Deze blauwe lijst voor de algemene voorwaarden volgt uit het Europees recht en staat niet in onze Nederlandse wet. De rechter kan de blauwe lijst gebruiken om te kijken in welk geval algemene voorwaarden als onredelijk bezwarend aangemerkt worden. Als algemene voorwaarden inderdaad onredelijk bezwarend zijn, kan men ze vernietigen. Dit betekent dat de algemene voorwaarden ongeldig zijn.
Indicatief
Deze blauwe lijst is echter indicatief, want een beding welke op de blauwe lijst genoemd wordt, is niet te allen tijde onredelijk bezwarend. De lijst geeft alleen een zogenoemde indicatie van het feit dat een beding dat op de lijst aanwezig is, oneerlijk is. Men moet de lijst dus als gezichtspunt meewegen. Het is dus van belang dat niet alle bepalingen die op die lijst vermeld staan als oneerlijk worden beschouwd. Het is natuurlijk ook zo dat wanneer een bepaling niet op de lijst staat, deze alsnog oneerlijk kan zijn. Dit volgt ook uit de jurisprudentie op Europees niveau.
Alleen voor consumenten
Tot slot is nog belangrijk dat deze blauwe lijst voor de algemene voorwaarden alleen geldt voor consumenten. De blauwe lijst geldt dus niet bij een overeenkomst tussen twee ondernemers.
De volgende algemene voorwaarden staan op grond van de Europese regels op deze blauwe lijst:
- Aansprakelijkheid bij overlijden of lichamelijk letsel uitsluiten. Bedingen welke de aansprakelijkheid van een verkoper voor lichamelijk letsel of voor overlijden van de betreffende consument beperken of uitsluiten als gevolg van een nalaten of een doen van een verkoper.
- Wettelijke rechten beperken of uitsluiten. Bedingen welke de wettelijke rechten die de consument heeft wat betreft de wanprestatie van een verkoper beperken of uitsluiten. Hieronder valt bijvoorbeeld de verrekening.
- Overeenkomst alleen voor de consument niet herroepelijk maken. Bedingen welke een verkoper in staat stellen om de verplichtingen die hij heeft niet te doen, terwijl een consument niet van de verplichtingen die hij heeft af kan komen.
- Een eenzijdige vergoeding bij annuleren. Bedingen welke menen dat een verkoper het bedrag, dat al door de consument is betaald, mag houden indien de consument af wil zien van de gesloten overeenkomst. Hierbij is daarentegen niet bepaald dat de consument het betreffende bedrag voor schadevergoeding ontvangt van de verkoper indien de verkoper af wil zien van de gesloten overeenkomst.
- Niet evenredig hoge schadevergoeding. Bedingen die er zorg toe dragen dat de consument welke zich niet aan zijn verplichtingen houdt, erg veel schadevergoeding dient te betalen en dit is onevenredig (boetebedingen).
- Eenzijdige mogelijkheden voor opzegging. Bedingen welke ervoor zorgen dat een verkoper de gesloten overeenkomst zelf mag opzeggen, terwijl een consument daarentegen dat niet mag. Bovendien moet de consument de verkoper toe staan alle betaalde bedragen te houden.
- Opzeggen van een overeenkomst van onbepaalde tijd zonder een redelijke opzegtermijn. Bepalingen welke de verkoper toestemming geven om een duurovereenkomst van onbepaalde tijd op te zeggen, terwijl daarbij niet een redelijke termijn voor de opzegging is gehanteerd. Dit is alleen toegestaan als de verkoper hiertoe gewichtige gronden heeft.
- Automatisch verlengen van de overeenkomst. Het automatisch verlengen van een overeenkomst is niet toegestaan indien de laatst mogelijke opzeggingsmogelijkheid erg ver ligt van het moment dat de overeenkomst eindigt.
- Vooraf instemming vaststellen. Bedingen welke ervoor zorgen dat op niet weerlegbare wijze het instemmen van een consument wordt vastgelegd, terwijl de betreffende consument niet echt kennis van die bedingen heeft kunnen nemen voor het feit dat hij de overeenkomst aanging.
- Machtiging voor het wijzigen van de voorwaarden. Bepalingen welke de verkoper machtiging geven om de voorwaarden van de betreffende overeenkomst aan te passen, zonder dat daarvoor een geldige reden is en deze reden in de gesloten overeenkomst vermeld is.
- Machtiging voor het wijzigen van de prestatie. Bepalingen die een verkoper machtiging geven om eenzijdig de betreffende dienst of bepaalde kenmerken van het goed aan te passen, zonder dat de verkoper daarvoor een gegronde reden heeft.
- Later de prijs vaststellen of verhogen. Men mag de prijs van de betreffende goederen pas vaststellen op het moment dat deze worden geleverd en/of men mag bepalen dat de dienstverlener of de verkoper zijn prijs mag verhogen. Echter, als de eindprijs te hoog is in vergelijking met de prijs die is bedongen bij het aangaan van de overeenkomst, dient de consument de optie te hebben om deze overeenkomst op te zeggen. Immers, sommige vormen van prijsindexering mogen wel.
- De verkoper uitleg en conformiteit van de gesloten overeenkomst laten bepalen. Bedingen welke de verkoper een recht geven om te beslissen of hijzelf zich aan de vereisten van de overeenkomst gehouden heeft en/of bedingen die een verkoper exclusief het recht geven dat hij bepalingen uit de gesloten overeenkomst mag interpreteren.
- Inperken van de volmachten. Bepalingen welke ervoor zorgen dat een verkoper niet (helemaal) gebonden is aan verplichtingen die door zijn gevolmachtigden zijn aangegaan of bedingen die een bepaalde formaliteit of handeling moeten hebben voordat men kan spreken van een gebondenheid.
- Opschorten uitsluiten. Alle bepalingen welke ervoor zorgen dat een consument alle verplichtingen die hij heeft dient na te komen, terwijl aan de andere kant de verkoper dat niet doet.
- Overdragen van verplichtingen zonder instemmen. Bepalingen welke ervoor zorgen dat een consument belemmerd wordt om een rechtsvordering in te stellen, onder andere door een niet onder een zogenoemde wettelijke regeling ressorterend scheidsgerecht aan te wijzen. Dit kan door het uitsluiten van bewijsmiddelen of door een bewijslast op een consument te leggen, terwijl deze eigenlijk ligt op de ondernemer.
Ook is van belang dat er nog een paar uitzonderingen en verduidelijkingen zijn wat betreft de blauwe lijst. Daarom is het altijd aan te raden een gespecialiseerde advocaat te benaderen indien jij beroep wil doen op deze blauwe lijst. Hierbij doet het er niet toe of je een ondernemer of consument bent.
Grijze lijst, zwarte lijst en blauwe lijst
De blauwe lijst is niet de enige lijst voor de algemene voorwaarden. Zo is er ook nog de grijze lijst en de zwarte lijst. Deze twee lijsten worden expliciet genoemd in de wet. Dit is anders dan bij de blauwe lijst, want deze wordt alleen in de Europese wetgeving genoemd.
De zwarte en grijze lijst zijn strikt gescheiden. Daarentegen staan op de blauwe lijst een paar bedingen welke ook terugkomen op de grijze of zwarte lijst. Een voorbeeld hiervan is het laten beslissen over de conformiteit van een bepaald goed door een verkoper. Dit beding staat op de zogenoemde zwarte lijst, maar ook op de blauwe lijst.
De zwarte lijst kent een krachtigere positie voor de consument. Als consument is het dus verstandig te beroepen op de zwarte lijst en daarentegen niet op de blauwe lijst. Als je twijfelt, is het verstandig om een goede jurist in te schakelen.
Conclusie
De blauwe lijst van de algemene voorwaarden volgt uit de Europese regels. Men kan zich echter beter beroepen op de zwarte lijst (of de grijze lijst) uit de Nederlandse regelgeving. Dit omdat de zwarte lijst een sterkere positie kent voor de consument. Maar een beroep op deze blauwe lijst is in sommige gevallen wel degelijk nuttig. Daarom is het voor een ondernemer belangrijk om algemene voorwaarden tevens aan de blauwe lijst te toetsen.
Advocaat nodig?
Vanzelfsprekend is het mogelijk dat je belandt in een discussie omtrent de algemene voorwaarden. Als je je wilt beroepen op deze blauwe lijst, is het aan te raden een gespecialiseerde advocaat te benaderen.
