De 10 meest gestelde vragen over arbeidsmediation
Hoewel mediation steeds bekender wordt in arbeidsgeschillen, zijn nog veel zaken vaak onduidelijk. Daarom lees je hieronder het antwoord op de 10 meest gestelde vragen over arbeidsmediation.
1. Wat is mediation?
Mediation is een specifieke vorm van geschilbeslechting. Een (juridisch) conflict wordt opgelost onder begeleiding van een onafhankelijke mediator. De mediator is geen rechter en je hoeft hiervoor dus niet naar de rechter. Tijdens het mediationproces staat de mediator als onpartijdige en neutrale begeleider tussen de twee partijen. Hij helpt de conflicterende partijen (werkgever en werknemer) zelf tot een oplossing te komen. De mediator stuurt en begeleidt alleen.
2. Hoe ziet een arbeidsmediationtraject er in de praktijk uit?
De mediation bestaat uit een aantal fasen. Deze zijn grofweg: de voorbereidingen, de mediation intake, de inventarisatie, de onderhandeling en de afronding. Deze fasen worden hieronder een voor een behandeld.
De eerste fase: de voorbereiding
In de eerste voorbereidingsfase komen de partijen tot de conclusie dat mediation een optie is. De partijen kiezen dan samen een mediator uit.
De tweede fase: de intake van de mediation
Bij de intake ontvangt de mediator de beide partijen. Dit doet de mediator gezamenlijk of een voor een. Bij deze intake zal de mediator het hele proces doorlopen en uitleggen. Ook legt hij de mediationovereenkomst uit. In deze overeenkomst staan de hoofdregels van mediation. Denk hierbij aan regels over de vraag: welke partijen volgen het mediationtraject, maar ook de vraag of er wederzijds een verlangen naar mediation is. Ook is de vraag relevant of de partijen wel de bevoegdheid hebben om bindende afspraken met elkaar te maken
De derde fase: de inventarisatie
Dit is de eerste inhoudelijke fase van de mediation de partijen zullen met de mediator praten over vragen zoals: Hoe is het conflict ontstaan, wat is er misgegaan, hoe is het zover kunnen lopen. De mediator zal vervolgens nadat hij of zij beide partijen heeft gehoord, de belangen van de partijen uiteenzetten.
De vierde fase: de onderhandelingen
In deze fase stimuleert de mediator beide partijen om onderling tot een oplossing te komen. Deze oplossing moet idealiter de belangen van beide partijen zo goed mogelijk dienen. Partijen hebben in de hiervoor genoemde fase uitgebreid hun verhaal kunnen doen. Doordat partijen in de eerste drie fasen hun hart hebben kunnen luchten en de verwijten over en weer hebben kunnen maken, is de angel er spreekwoordelijk vaak wel uit en kunnen partijen overgaan tot een oplossing.
Samen met de mediator worden er verschillende oplossingen besproken. De partijen zullen vervolgens aangeven welk gezamenlijke oplossing zij het beste vinden. De rol van de mediator is in dit geval om partijen te helpen onderhandelen en waar nodig te sturen. De mediator moet toezien op het feit dat partijen niet terugvallen in hun oude standpunten.
De vijfde fase: de afsluiting
De mediator legt in deze fase de resultaten van de onderhandelingen en de daaruit voortvloeiende oplossingen vast in een vaststellingsovereenkomst. Beide partijen ondertekenen de vaststellingsovereenkomst. Door de ondertekening geven partijen blijk van wilsovereenstemming. Op die manier komt er een einde aan het arbeidsmediation traject
3. Is mijn conflict überhaupt op te lossen met arbeidsmediation?
De conflicten die op de werkvloer kunnen ontstaan zijn zeker geschikt om met arbeidsmediation op te lossen. De reden hiertoe is dat de conflicten in een arbeidsrelatie vaak voorkomen. Dit komt vaak door een eventuele miscommunicatie in combinatie met een al gespannen of redelijk verstoorde verhouding in de arbeidsrelatie.
Partijen raken in een dergelijke situatie vaak niet meer met elkaar in gesprek en mediator kan daarbij hulp bieden. Ook wanneer een conflict vastloopt kan het lonen om een mediator in te schakelen, Om op die manier de arbeidsverhouding weer te neutraliseren.
4. Welke partijen kunnen allemaal deelnemen aan arbeidsmediation?
De partijen in een mediationtraject, worden ook wel deelnemers genoemd. In beginsel zijn de neutrale mediator en de personen die direct in het conflict betrokken zijn geraakt de deelnemers. Het kan echter ook voorkomen dat er meer dan 3 deelnemers zijn. Het kan bijvoorbeeld voorkomen, dat een adviseur advocaat of een familielid ook aan de mediation deelneemt. Lees hier meer over een mediation advocaat.
In beginsel is vaak duidelijk welke partijen allemaal in het mediationtraject betrokken zullen raken. Als het echter nog onduidelijk is welke personen met de mediation meedoen, of wanneer tijdens de Mediation blijkt dat niet de juiste personen meedoen (omdat er bijvoorbeeld een partij is die ook in het conflict betrokken is) kunnen die alsnog meedoen aan de mediation.
5. Heeft de werkgever niet een voorrangspositie?
Een van de vereisten voor mediation is dat beide conflicterende partijen gelijk aan elkaar zijn. Beide partijen moeten een evenwichtig aandeel hebben in de besluitvorming. Zowel de werknemer als de werkgever zoeken beide naar een oplossing die goed aansluit bij hun wensen en belangen.
Deze partijen doen mee aan mediation op vrijwillige basis. Dit betekent dat als de werknemer gedurende de mediation het gevoel krijgt dat hij of zij in het nadeel is of dat de uitkomst niet is zoals hij hoopt dat het is, hij of zij de mediation altijd kan stopzetten. Ten alle tijden staat dus de partijautonomie/zelfbeschikking van de partijen voorop in elk mediation traject.
6. Wat houdt exit-mediation precies in?
Wanneer er een dusdanig conflict is ontstaan tussen werknemer en werkgever dat geen arbeidsrelatie mogelijk is en partijen uit elkaar gaan (of sprake is van ontslag) dan kan exit-mediation een optie bieden. Met exit-mediation worden de onderhandelingsprocessen die komen kijken bij beëindiging van de arbeidsovereenkomst in goede banen geleid. Dit kan een voordeel voor zowel de werkgever als werknemer bieden ten opzichte van een ontslagprocedure die eventueel bij een rechter afgedwongen moet worden. Dit laatste kost een hoop geld en de uitkomst is niet voorspelbaar. Bij exit-mediation daarentegen weten werkgever en werknemer al snel wat hen te wachten staat. Deze duidelijkheid en daarmee een snellere oplossing van het conflict zijn redenen om voor deze vorm van mediation te kiezen.
7. Wat kost arbeidsmediation en hoelang duurt een gemiddeld mediationtraject?
Voor de vraag hoelang het mediationtraject gaat duren, zijn de omstandigheden van het geval uiteraard relevant. Gemiddeld genomen duurt een mediationtraject ongeveer twee tot vijf sessies om gezamenlijk tot een oplossing te komen. Echter kunnen het soort conflict, de ingewikkeldheid en andere factoren maken dat een mediation langer duurt.
De kosten voor mediation zijn opgebouwd uit het salaris (honorarium) van de mediator samen met alle onkosten die gemaakt zijn (reiskosten, de huur van een locatie etc.)
Beide partijen dragen gezamenlijk de kosten van het mediationtraject. Op de vraag wat een mediator voor honorarium vraagt, is niet een eenduidig antwoord te geven. Dit verschilt van mediator tot mediator, en is afhankelijk van het aantal uren, het uurtarief en wat er in de mediationovereenkomst staat. Het komt echter vaak voor dat bij mediation over arbeidsgeschillen, de werkgever of de arbo-dienst vaak de volledige kosten voor mediation vergoedt. Dit komt omdat mediation voor de werkgever de meest gunstige oplossing is, en een procedure bij de rechtbank vaak een stuk duurder is.
8. Kan door mediation mijn positie in de onderhandeling aangepast worden?
Een conflict kan pas daadwerkelijk worden opgelost wanneer elk van de partijen heeft aangegeven wat de belangen zijn bij de conflicterende kwestie. De partijen die meedoen aan mediation moeten vrijuit kunnen praten en moeten kunnen delen waar zij mee zitten. Dat houdt in dat partijen geen dubbele agenda moeten hebben of andere zaken moeten verzwijgen tijdens het mediationtraject. Op die manier kan er geen oplossing gevonden worden.
Bij mediation staat vertrouwen en geheimhouding hoog in het vaandel. Hierdoor kan men alles bespreken tijdens het traject. Als het mediationtraject dan alsnog mislukt is het niet zo dat de dingen die verteld zijn later tegen een van de partij gebruikt kunnen worden.
9. Welke waarborgen zijn er om de gemaakte afspraken te laten nakomen door de partijen?
Wanneer partijen een arbeidsmediationtraject in zijn gegaan, komt het niet vaak voor dat één van de partijen de afspraken niet nakomt. De reden hiertoe is dat afspraken in een mediationtraject over het algemeen vastgelegd worden in een vaststellingsovereenkomst, die beide partijen tekenen.
Wanneer een partij zich niet aan deze vaststellingsovereenkomst houdt, wordt in beginsel eerst de mediator zelf weer ingeschakeld. Het is wellicht nodig om aan nieuwe mediation te doen. Een andere waarborg om de afspraken na te komen, is om een consequentie te verbinden aan het niet nakomen van de vaststellingsovereenkomst. Hierbij moet gedacht worden aan een te betalen geldbedrag. Wanneer een partij zich dan alsnog niet aan de mediation houdt, kan de andere partij de vaststellingsovereenkomst altijd nog afdwingen bij de rechter.
10. Wat zijn de consequenties als arbeidsmediation mislukt?
Wanneer de arbeidsmediation mislukt is dit voor alle partijen te betreuren. Echter is de moeite die in de mediation is gestoken niet voor niets geweest. De partijen weten immers van elkaar waar nu de pijnpunten liggen. Het kan voorkomen dat alsnog een gerechtelijke procedure gevoerd moet gaan worden.
Het is echter niet zo dat alle informatie die in het mediationtraject besproken is, gebruik mag worden in een procedure bij de rechter. In principe zijn de onderwerpen die besproken zijn tijdens mediation vertrouwelijk. Dit komt namelijk omdat de partijen, Voordat ze aan de mediation beginnen, een geheimhoudingsverklaring tekenen. Ook zijn rechters in het algemeen niet erg gecharmeerd van partijen die de geheimhouding schenden.
Meer lezen over arbeidsrecht?
Lees bijvoorbeeld over:
- De kosten van mediation.
- De vorm ‘zakelijke mediation‘
- De Wet bevordering mediation
Arbeidsrecht advocaat uit eigen regio
Onze gespecialiseerde advocaten staan je graag bij om samen tot een passende oplossing te komen. We zijn gevestigd in het hele land. Je vindt ons bijvoorbeeld in Den Haag, Rotterdam, Amsterdam, Groningen, Leeuwarden, Utrecht en Apeldoorn. Waar je ook woont, bij ons vind je een advocaat bij jou in de buurt die specialist is in arbeidsrecht zaken.
